L a n q u L i y e V Mütəhərrik və əyləncəli oyunlar Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin , «2011»-ci IL tarixli saylı əmri ilə dərs
Yüklə 2,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
| İdman xarakterli oyunlar.
İdman mahiyyətli oyunlara basketbol, voleybol, futbol, əl topu və s. daxil olmaqla, orta və yuxarı məktəbyaşlıların ayrı-ayrı idman növlərinin texnikasına yiyələnməsi ilə əlaqədardır. Şagirdlər oyunda iştirak etməklə hərəki qabiliyyətlərini inkişaf etdirir həm də təcrübə də toplayır. Həmin səciyyəli oyunlar bəzən mütəhərrik oyunların ən mürəkkəbləşdirilmiş pilləsi hesab olunur. Lakin idman xarakterli oyunlar bir çox məziyyətlərinə görə əsas və elementar mütəhərrik oyunlardan, fərdi, əyləncəli, aktiv istirahət məqsədilə təşkil olunub keçirilən oyunlardan əsaslı surətdə fərqlənir. Fərqli tərəflərdən ən başlıcalarından biri onun təşkili və keçirilməsi üçün vacib qaydaların olmasıdır. Oyunçulardan həmin qaydalara ciddi surətdə riayət etmək tələb olunur. Qaydalara riayət etməyən oyunçular, hakimlər və komandaya məsuliyyət daşıyan şəxslər cəzalandırılır, hətta oyundan, oyun meydançasında kənarlaşdırılır. Bütövlükdə komanda və onun ayrı-ayrı üzvləri də cəzalandırıla və ya rəğbətləndirilə və mükafatlandırıla bilər. Göstərmək istərdi ki, oyunun təşkili və keçirilməsi üzrə yarış qaydalarına əməl olunması onun səmərəli təşkilinə, nəticələrin düzgün qiymətləndirilməsinə imkan verir, oyun 77 iştirakçılarının, ona baxan maraqlı tərəflərin, həvəskarların, məşqçilərin, komanda nümayəndələrinin davranışlarına, həmçinin sanitariya-gigiyena mədəniyyətlərinə müsbət təsir göstərir. İdman oyunlarının təşkili və keçirilməsinə xüsusi şəraitin yaradılması, avropa standartlarına cavab verməsi də onun mütəhərrik oyunlarından fərqli cəhətlərindən biridir. Lazımi şəraitin yaradılması yarışın səmərəliliyinin yüksəldir, standart nəticə yönümlülüyünü daha da artırır. İdman oyunları üzrə yarışlarda iştirak edəcək komanda heyətlərinin tərkibi əvvəlcədən müəyyənləşdirilir. Hər bir oyun növləri üzrə oyunda iştirak edən idmançılarında sayı dəqiq olmalıdır-5, 6, 7, 11 və s. yəni komandalar arasında gedən yarışda hər iki komandanın iştirakçılarının sayı eyni – nə artıq, nədə ki, əskik olmalıdır. Müşahidələr göstərir ki, bəzən kiçik və istərsə də böyük miqyaslı yarışlar olsun, baxımlı olmur, tamaşaçılar əsəbiləşir və bəzən də oyun bitməmiş onu tərk edirlər. Bəzəndə həvəskarlar şuluqluq salır, ayaqlarını döşəməyə döyür, xoşagəlməz səslər çıxarır və sözlər danışırlar. Buna səbəblər həddən artıqdır. Oyunçuların texniki, taktiki və fiziki baxımdan zəif olması həmin səbəblərdən biridir. Yüksək və aşağı reytinqli komandalar olmasına baxmayaraq, onlar baxımlı, zövqə oxşayan oyun nümayiş etdirmək üçün oyun texnika və taktikasına məharətlə, yüksək peşəkarlıqla yiyələnməklə yanaşı, gözəl, baxımlı oyun da nümayiş etdirməlidir. Bunun üçün də idmançılar oyun fənd və kombinasiyalarını tez-tez dəyişməli, daha inamlı və daha mürəkkəbləşdirməlidir. Oyun situasiyalarından sürətlə baş çıxarmalı, ani zamanda nəticəyə, qərara gəlməlidir. Müdafiə və hücumda zəruri situasiyalarda iştirak etməli, məqsədəuyğun fəaliyyət göstərməlidir. Bunun üçün də idmançılar müxtəlif növ mütəhərrik oyunlarla, digər idman növləri ilə müntəzəm olaraq məşğul olmalı, fiziki, texniki və taktiki hazırlığında olan nöqsanları aradan qaldırmağa çalışmalıdır. İdman oyunları üzrə çempionatlar, turnir və priz yarışları zamanı oyunçular tərəfindən müxtəlif səylər və təşəbbüslər göstərilə bilər. Lakin unutmamalı ki, bütün bunlar oyun qaydalarına tam riayət etməklə həyata keçirilməlidir. Qaydalar adlı-sanlı və ya böyük titul sahibi olmasından asılı olmayaraq yarış iştirakçısı olan bütün idmançılara aiddir. Onlar bir mənalı olaraq oyun qaydalarına əməl etməlidir. Yerdəyişmələrə dair mövcud qaydalara, qarşıda qoyulmuş məqsəd və vəzifələrə uyğun hərəkət etmək, davranış, nizam-intizam 78 nümayiş etdirmək əsil idmançıya məxsus xarakter kimi nəzərə alınmalı və qiymətləndirilməlidir. Mahnı və rəqslə əlaqədar oyunlara xalq mahnıları, rəqslər daxildir. Bunlar uşaqlara emosional təsir göstərir, hərəkətlərində səlist, ritmik və rəvan olmağa kömək edir. Yüklə 2,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|