Microsoft Word 00 Korica-potkorica doc

 
55
Siç mund të përfundohet,  
ekzistojnë mundësi për hulumtim nga ana e nxënësve dhe për prezantim të rezultateve nga hulumtimi; 
gjatë kësaj kanë rol edhe nxënësi edhe arsimtari, por nxënësi duhet të punojë mundësisht sa më i 
pavarur.  
 
 
A KUPTOVE? A MËSOVE? 
 
 
1.   A ka dallim (dhe nëse ka çfarë është) midis të dhënës dhe informatës? 
2.  A duhet të dhënat gjithnjë të jepen ose duhet ndonjëherë vet ti gjesh? 
3.  A beson se nëse në dy faqe të një teksti për klasën e shtatë ka 20 të dhëna numerike, për nxënësit ato do 
të bëhen informata? 
4.  Si është ë mirë të prezantohen këto të dhëna: në vetë tekstin, si tabelë ose si histogram (me “shtylla” të 
lartësive të ndryshme)? Pse mendon kështu? 
5.  Kur do të duhej të fitosh informata për, të themi, madhësinë relative të sipërfaqes së oqeaneve, si 
dëshiron të prezantohen të dhënat? 
6.  Nëse me instrumente përkatëse i masim vetitë e një sistemi, cili është burimi i informatave dhe cili 
është kanali për bartjen e tyre? 
7.  A mundet shqisat tona (gjitha ose vetëm disa) të jenë kanal për bartjen informatave? Kur? 
8.  A duhet, që për të fituar informata shkencore, parësisht të mbështetemi në vështrimin personal apo në 
informatat e ruajtura për atë që të tjerët e kanë vështruar ose kanë matur? 
9.  Nëse sistemi për të cilin jemi të interesuar nuk ka qenë deri atëherë i studiuar, si do të mbështetemi në 
atë që të tjerët e kanë vështruar ose e kanë matur? 
10.  A mendon se asnjëherë nuk mundemi të shfrytëzojmë informata shkencore që dikush tjetër i ka 
mbledhur dhe i ka përpunuar? 
11.   Nëse dikush ka shkruar se monooksidi i azotit është molekulë dyatomike pa ngjyrë, a konsideron se kjo 
është informatë shkencore ose,, përkundrazi, është miskoncepcion? Sqaro! 
12.  Në çka në realitet, mendojmë kur flasim për miskoncepcione?  
13.  Ç’është hipoteza: diçka e ngjashme me hipotenuzën ose diçka krejtësisht tjetër (çka?)?  
14.  Cili rezultat i besueshëm është më i rëndësishëm: ai që çon në dobi të hipotenuzës apo ai që është i 
kundërt me hipotezën? Pse?  
15.  A konsideron se hulumtuesit janë aq të mençur që çdo detal të hulumtimit të tyre mund ta mbajnë në 
mend pakufi gjatë dhe, nëse është e nevojshme, për atë mund të ju tregojnë të interesuarve? 
16.  A mundet suksesi mesatarë i nxënësve të veçantë ose i paraleleve të tëra të konsiderohet për ndonjë lloj 
hulumtimi? Kush e bën këtë? 
17.  Nëse konsideron se me të vërtetë punohet për hulumtim, a mendon se ai është kryer kur llogaritet 
suksesi mesatarë? Arsyeto përgjigjen tënde. 

---

 
56
18.  Nëse ke vendosur të shkosh në gara të ndonjë lënde, atë e ke bërë pavarësisht, bashkërisht me arsimtarin 
tënd ose sipas sugjestionit të ndonjë familjari? Cila do të ishte zgjedhja më e mirë? Sqaro! 
19.  Pasi ke vendosur të shkosh në gara të ndonjë lënde, çka duhet të bësh së pari? E pastaj? 
20.  Kush do ta kryejë hulumtimin: ti vetë (por ti je ende i vogël), arsimtari yt (por gara nuk është për 
arsimtarë) ose familjari që të ka propozuar të paraqitesh (ai është profesionist dhe di mirë se si të 
punohet)? 
21.  Pasi të japë rezultate hulumtimi, si do ti prezantosh: gojarisht, në formë të posterit ose si prezantim? Në 
çfarë bazë të do ta bësh zgjedhjen? 
22.  Cilat janë burimet kryesore për informatat shkencore? 
23.  Ç’ janë revistat referative: revista në të cilët paraqiten referatet të ndonjë tubimi vjetorë apo diçka tjetër 
(çka?)? 
24.  Si quhet revista shkencore nga fusha e kimisë e cila del te ne? 
25.  Cila është revista referative për fushën e kimisë? 

---

 
57
 
3
3
.
.
 
 
L
L
L
L
O
O
J
J
E
E
T
T
 
 
T
T
H
H
E
E
M
M
E
E
L
L
O
O
R
R
E
E
 
 
T
T
Ë
Ë
 
 
K
K
O
O
M
M
P
P
O
O
N
N
I
I
M
M
E
E
V
V
E
E
 
 
K
K
I
I
M
M
I
I
K
K
E
E
 
 
 
 
 

---

 
58

---

 
59
  
 
3.1. OKSIDET
 
 
 
 
KLASIFIKIMI I KOMPONIMEVE  
Ekzistojnë mundësi të ndryshme  
Edhe në shkencë edhe në jetë shpesh herë paraqitet nevoja për klasifikimin e gjërave, objekteve ose fenomeneve 
(posaçërisht atëherë kur ka shumë), po edhe njerëzve. Nxënësit në një shkollë ndahen sipas përkatësisë së tyre 
kah një klasë ose paralele. Ato mund ti takojnë kategorisë së nxënësve të shkëlqyeshëm, të mesëm të dobët. Në 
disa raste është me rëndësi të dihet se a janë ata të lartë ose të shkurtë, ndonjëherë mund të interesojë se a është 
ndonjë nxënës me flokë të bardha ose me flokë të mbyllura, a është ndonjë nxënëse me sy të kaltër ose ka sy të 
zezë. Mundet...  
Në cilën mënyrë do ta bëjmë klasifikimin, varet pjesërisht nga karakteristikat e asaj që e klasifikojmë, pjesërisht 
nga dëshirat dhe nevojat tona. Posaçërisht për shkak të kësaj të dytës, klasifikimi mund të bëhet në mënyra të 
ndryshme, objekti i njëjtë gjatë klasifikimit mund të marrë pjesë njëherë në njërën, pastaj herën tjetër në grupin 
tjetër. Kështu, pjesë e nxënësve të mirë i takojnë një klase ose paralele, tjerët në klasën tjetër. Siç mund të jenë 
nxënësit e lartë, të ultë, ngjyra e flokëve nuk është gjithnjë e pandashme nga ngjyra e syve – sykaltërit 
nganjëherë kanë flokë të zeza, e jo të bardha.  
Kështu është edhe kur bëhet fjalë për komponimet kimike ku domosdoshmëria për klasifikim është e madhe 
sepse numri i tyre është shumë i madh
*
 që është jo vetëm praktike por është e pamundshme ti mësojmë një nga 
një.  
Për këtë arsye,  
Klasifikimi çdoherë (si edhe në rastin e komponimeve kimike) kryhet sipas karakteristikave të 
caktuara; gjatë klasifikimit sipas një shenje, objekti i dhënë mund ti takojë një klase, ndërsa sipas 
ndonjë karakteristike– tjetrës. 
Komponimet inorganike dhe organike  
Ndarja e parë në dy grupe të mëdha, në komponime inorganike dhe organike, është bërë që moti, atëherë kur 
është besuar se komponimet në organizmat e gjallë u binden ligjshmërive speciale dhe se për ekzistimin e tyre 
nevojitet fuqi e posaçme jetësore (vis vitalis).  
                                                           
*
 Numri i komponimeve të njohura tejkalon pesëdhjetë milion! 

---