Microsoft Word b-7 mv az capa doc

 
 
122
Ekoloji qrup 
Yaşayış yeri  Mühitə uyğunlaşma xüsusiyyətləri Nümayəndələri 
 
 
 
 
 
Quşların əhəmiyyəti haqqında məlumat belə bir sxem şəklində tərtib oluna bilər.  
 
 
Mövzuya aid tövsiyələrin sonunda verilmiş saytlarda dərs üçün faydalı materiallar 
yerləşdirilmişdir.  
 “Öyrəndiklərinizi tətbiq edin” bölümündə  təqdim olunan tapşırıq həm dərs  ərzində, 
həm dərsin sonunda yerinə yetirilə bilər.   
Meşə quşları Su 
quşları Açıqlıq quşları Bataqlıq və sahil 
quşları 
Arıquşular, 
ağacdələnlər, 
qaratoyuqlar, 
tetra, meşə 
xoruzları 
Qazlar, 
ördəklər, qu 
quşları   
Doydaqlar, durnalar, 
dəvəquşular 
Leyləklər, vağlar 
“Öyrəndiklərinizi yoxlayın” bölümündəki 2-ci tapşırıq yaradıcı xarakter daşıyır.  İstənilən 
formada tərtib olunan təqdimat növbəti dərslərdə dinlənilir.  
Qiymətləndirmə meyarları: şərhetmə, izahetmə 
 
Elektron resurslar: 
http://www.youtube.com/watch?v=phmpC1WFF44 
http://www.youtube.com/watch?v=jxFLi-ex5Ak 
 
I səviyyə II 
səviyyə III 
səviyyə IV 
səviyyə 
Quşların ekoloji 
qrupları haqqında 
mülahizələrini 
çətinliklə şərh edir.  
Quşların ekoloji 
qrupları haqqında 
mülahizələrini 
qismən şərh edir. 
Quşların ekoloji 
qrupları haqqında 
mülahizələrini, 
əsasən, şərh edir. 
Quşların ekoloji 
qrupları haqqında 
mülahizələrini 
dolğun şərh edir. 
Cansız və canlı 
təbiətin quşların 
həyat tərzinə təsirini 
yalnız müəllimin 
köməyi ilə  izah 
edir. 
Cansız və canlı 
təbiətin quşların 
həyat tərzinə təsirini  
qismən izah edir. 
Cansız və canlı 
təbiətin quşların 
həyat tərzinə təsirini 
izah edərkən kiçik 
qeyri-dəqiqliyə yol 
verir. 
Cansız və canlı 
təbiətin quşların 
həyat tərzinə təsirini 
dolğun izah edir. 
İNSAN HƏYATINDA 
Quş zılı gübrədir 
.......................................
TƏBİƏTDƏ 
Toxumların yayılması 
Qida zəncirinin tərkib hissəsi 
.......................................
Ət, yumurta, tük mənbəyi

---

 
 
123
Yaşadıqları  
mühit
Çoxalması
Əhəmiyyəti 
Xarici      
quruluşu 
Daxili      
quruluşu
MƏMƏLİ-
LƏR
Dərs 61/ Mövzu 51:
 MƏMƏLİLƏR SİNFİ 
 
 Müəllim təqdim olunan müxtəlif heyvan şəkillərinə görə onları təsnif etməyi tapşıra 
bilər (sürünənlər, quşlar, məməlilər). Müəllim müxtəlif istiqamətləndirici suallar verə bilər: 
– Heyvanların şəklinə baxın. Adlarını sadalayın. Şəkildə təsvir olunan heyvanların hansıları 
sürünənlərə aiddir? Hansı  əlamətlərinə görə bu heyvanları sürünənlərə aid etdiniz? Yerdə 
qalan heyvanları hansı sistematik qruplara (siniflərə) aid edərdiniz? Bu siniflərin nüma-
yəndələri hansı əlamətlərə malikdir? 
Müəllim mövzuya başlamaq üçün şagirdlərlə birlikdə  dərslikdəki mətni və sualı müzakirə 
edə bilər.  
Bu mərhələdə  BİBÖ üsulundan isti-
fadə etməklə şagirdlərin əvvəlki bilik-
lərini aşkarlamaq və  məməlilər haq-
qında öyrənmək istədikləri sualları 
müəyyən etmək olar. Öyrənmək istə-
dikləri xüsusiyyətləri sxem şəklində 
də təsvir etmək olar: 
Bu müzakirələr növbəti mərhələyə 
keçməyə kömək edir.  
 Şagirdlər müvafiq tablo, müqəvva, imkan olarsa canlı məməlini (dovşan, at, it, pişik) 
müşahidə edərkən onu təsvir edir, sualı cavablandırırlar (Ətrafların gövdənin alt hissəsində 
yerləşməsi, tük örtüyü,  qulaq seyvanları və s.).    
Məməlilərin  əlamətlərini müqayisəli  şəkildə öyrənmək daha məqsədəuyğundur. Bu 
baxımdan  şagirdlərin cavablarını belə bir cədvəldə  də qeyd etmək olar. “Məməlilər”  
mövzusunu öyrəndikcə cədvələ əlavələr edilir.  
Quruluş xüsusiyyətləri və həyat tərzi Sürünənlər Məməlilər 
Yaşayış yeri 
  
  
Bədən örtüyü 
  
  
Tənəffüs orqanı 
  
  
Qan-damar sistemi 
  
  
Sinir sistemi 
  
  
Alt 
STANDARTLAR 
1.1.2. Canlıların müxtəlifliyi haqqında mülahizələrini şərh edir. 
2.1.1. Müxtəlif canlılarda gedən həyati prosesləri fərqləndirir. 
 
 
Təlim 
NƏTİCƏLƏRİ 
  Məməlilərin quruluş müxtəlifliyi haqqında  mülahizələrini şərh 
edir. 
  Məməlilərdə  və sürünənlərdə gedən həyati prosesləri 
fərqləndirir. 
 
 

---

 
 
124
Bədən temperaturu 
  
  
Çoxalması 
  
  
 Tapşırıq nəticələrinin müzakirəsindən sonra əyani vəsaitlərə  (şəkil, elektron təqdi-
matlar, yaxud videomateriallara) istinad edərkən nəzəri materialı izah etmək olar. Paraqrafın 
nəzəri materialı ilə tanışlıq “Fasiləli oxu”, “İnsert”, “Kiçik qruplarda müzakirələr” üsulları ilə 
aparıla bilər. Məlumatın öyrənilməsi aşağıdakı plan əsasında aparıla bilər: 
  Yaşayış mühiti.  
  Növlərin sayı.  
  Xarici quruluşu.  
  Daxili quruluşu: 

  Skeletin quruluş xüsusiyyətləri.  

  Sinir sisteminin və hiss orqanlarının quruluş xüsusiyyətləri. 

  Həzm (qan-damar, tənəffüs və s.) sisteminin quruluş xüsusiyyətləri.  
  Çoxalma.  
  Sistematika. 
Çoxalma və sistematika növbəti dərslərdə nəzərdə tutulmuşdur. Dərsdə əldə olunan nəticələr 
ümumiləşdirici cədvələ əlavə oluna bilər: 
 
Sistematik qrupun adı   
 
Yaşayış mühiti  
 
Bədənin forması və hissələri  
Dəri  
Hərəkət orqanları (ətraflar)  
Skelet  
Əzələlər  
Həzm sistemi 
 
Tənəffüs sistemi 
 
Qan-damar sistemi 
 
İfrazat sistemi 
 
Sinir sistemi 
 
Hiss orqanları 
 
Çoxalması və inkişafı 
 
Səciyyəvi xüsusiyyətləri  
Nümayəndələri  
Bu saytda  dərs üçün faydalı materiallar yerləşdirilmişdir: http://tana.ucoz.ru/load/320 
 “Öyrəndiklərinizi yoxlayın”. Şagirdlər hər sırada sinfə uyğun gəlməyən heyvanın adını 
seçir, seçimlərini əsaslandırırlar (Hər sırada bir məməli göstərilib). Müəllim eyni sırada 
yerləşən heyvanların ümumi cəhətini də soruşa bilər (uçurlar, üzürlər, yeriyirlər). 2-ci 
tapşırıq “Məntiqi cütlər” prinsipi ilə qurulub. Belə tapşırıqlar həm məntiqi təfəkkürün, həm 
fərqləndirmə bacarığının inkişafı üçün imkan yaradır.  

---