Microsoft Word Mexanizm III. Doc
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.4. Azərbaycanın xarici neft şirkətləri ilə bağladığı müqavilələrdə vergiqoyma məsələləri
- Mənfəət vergisi qoyulması haqqında qaydalar
149 3.4. Azərbaycanın xarici neft şirkətləri ilə bağladığı müqavilələrdə vergiqoyma məsələləri Azərbaycan bu vaxtdadək 13 ölkəni təmsil edən 33 şirkətlə 20 beynəlxalq kontrakt imzalamışdır. Bunların 15-i dənizdə, 5-i isə quruda tətbiqi nəzərdə tutulan layihələrdir. İn- vestisiyaların proqnozlaşdırılan həcmi 57 milyard ABŞ dolları təşkil edir. Respublikaya birbaşa xarici investisiyaların ümumi həcmində neft kontraktlarından daxilolmalar əsas hissəni təşkil edir. 1994-cü ildən başlayaraq təkcə neft sənayesinə 3,2 milyard həcmində investisiya qoyulmuşdur. Azərbaycanın xarici neft şirkətləri ilə müvafiq dəniz blo- kunun (yatağın) kəşfiyyatı, işlənməsi və hasilatın pay bölgüsünə dair bağladığı kontraktlarda vergiqoyma şərtlərinə dair müddəalar ən əhəmiyyətli məsələlərdən sayılır. Kontrakta görə podratçılar, onların ortaq şirkətləri, əməliyyat şirkəti və subpoddratçılardan ancaq mənfəət vergisi tutulur. Bu sazişlə həm də ikiqat vergi haqqında müqavilələrə uyğun olaraq, vergilərə güzəştlər qoyulması təmin edilir. Mənfəət vergisi qoyulması haqqında qaydalar. İndiyə qədər bağlanmış kontraktlarda podratçı tərəfin saziş imzalanan vaxt Azərbaycan Respublikasında 1 yanvar 1997-ci ildən qüvvədə olan «Hüquqi şəxslərin mənfəətinə və müəyyən tip gəlirinə vergi qoyulması haqqında» Azərbaycan Respublikası- nın Qanununa müvafiq surətdə, bu sazişin müddəalarından irəli gələn dəyişiklər nəzərə alınmaqla, öz karbohidrogen fəaliyyətindən mənfəət vergisi üçün bu sazişdə ayrıca maddə ilə («Mənfəət vergisi») ifadə olunan hüquqi bəndlərlə tənzim olunur. Azərbaycan Respublikasının daxili qanunvericiliyi ilə bu saziş arasında hər hansı ziddiyyət yaranarsa, sazişin maddələri üstün tutulur. Təbii ki, 2001-ci ilin yanvarın 1-dən «Vergi Məcəlləsi»nin qüvvəyə minməsindən sonra «Hüquqi şəxslərin mənfəətinə və müəyyən tip gəlirinə vergi qoyulması 150 haqqında» Qanununu Məcəllənin müvafiq maddələri əvəz edəcəkdir. Hər podratçı tərəf özünün Azərbaycan Respublikasında karbohidrogen fəaliyyətinə görə Azərbaycan Respublikasında tətbiq edilən qanunlara və reqlamentlərə uyğun şəkildə mənfəət vergisi ödəmək üçün məsuliyyət daşıyır. Bu o deməkdir ki, həmin müəddalar fərdi qaydada hər podratçı tərəfə aid edilir və hər bir podratçı tərəfin mənfəət vergisi üzrə fərdi məsuliyyətini tənzimləyir. ARDNŞ hər təqvim ili üçün hər podratçı tərəf adından dövlət büdcəsinə dollar ifadəsində mənfəət vergisini, o cümlədən qabaqcadan hesablanmış mənfəət vergisini və onları vaxtında ödənilməsi nəticəsində qoyulan faizləri, cərimələri, tutmaları (podratçı tərəfin lazımi bəyannaməni vaxtında hazır- lamaq iqtidarında olmaması nəticəsində qoyulan faizlər istisna olmaqla) ödəyir. Bununla ARDNŞ podratçı tərəflərə zəmanət verir ki, hər podratçı tərəfin mənfəət vergisini, o cümlədən onlara aid faizləri, cərimələri, tutmaları həmin saziş üzrə ARDNŞ-ə çatacaq karbohidrogen payının satışından əldə etdiyi gəlirlərdən ilk növbədə dövlət büdcəsinə ödəyəcəkdir. ARDNŞ belə ödəniş üçün vergi müfəttişliyinin müvafiq podratçı tərəfə rəsmi qəbzlər verməsini təmin edir. Podratçı tərəflərdən hər hansı birinin sorğusu alındıqdan sonra 10 gün ərzində həmin podratçı tərəfə ARDNŞ-ın adı çəkilən öhdəliklərinə uyğun olaraq dövlət büdcəsinə həqiqətən keçirildiyini təsdiqləyən sənəd təqdim edir. ARDNŞ-in gəlirlərinə və ya mənfəətinə aid vergilər olduğu hallarda ARDNŞ ödəniləsi vergilərin məbləğini hesablamaq məqsədilə öz vergi öhdəliklərini müəyyən edərək bilavasitə və ya dolayısı ilə heç bir mənfəət götürmür və yuxarıda nəzərdə tutulduğu kimi podratçı tərəflərdən hər birinin əvəzinə və onların adından ödəmiş olduğu mənfəət vergisini hesaba almır. ARDNŞ mənfəət vergisindən qaytarılan məbləğləri (podratçı tərəfin ödədiyi faizlərdən və cərimələrdən qaytarılan məbləğlər istisna ol- 151 maqla) hər podratçı tərəfin adından və onun əvəzinə almaq və özündə saxlamaq hüququna malikdir, ARDNŞ qaytarılan bu məbləğləri almağı haqqında müvafiq podratçı tərəflərə təsdiqedici sənəd verir. Azı 30 cün qabaqcadan yazılı bildiriş göndərməklə, hər podratçı tərəfin istənilən vaxt, hər hansı təqvim ilində ARDNŞ- in mənfəət karbohidrogenlərində payından alınan vəsaitindən həmin podratçı tərəfin mənfəət vergisinə dair ARDNŞ-in öhdəliklərinin podratçı tərəfin seçdiyi beynəlxalq nüfuza malik müstəqil müsahibat firmasına təftiş etdirmək ixtiyarı vardır. Podratçı tərəf bu təftişin xərclərini çəkir və belə məsrəflər əvəzi ödənilən məsrəflər sayılmır. Lakin belə bir təftiş son və qəti şəkildə müəyyən olunan təqvim ilinə şamil oluna bilməz. Bu son təftiş elə keçirilməlidir ki, ARDNŞ-in işinə əsassız əngəl törətməsin. ARDNŞ özünün mənfəət karbohidrogenlərdə payından alınan vəsitdən hər hansı təqvim ili üçün podratçı tərəfin mənfəət vergisinin tamamilə ödənildiyini təsdiq etməkdən ötrü auditora mümkün ola bilən hər cür şərait yarat- malı və lazımi təminatlar verməlidir. Mənfəət vergisinin ARDNŞ tərəfindən vaxtında ödənilməməsi nəticəsində hesa- blanmış faiz və cərimələri podratçı ARDNŞ-in mənfəət karbohidrogenləri payından çıxır. Sazişdə xüsusi olaraq vurğulanır ki, ARDNŞ-in mənfəət karbohidrogenləri payı onun podratçı tərəflər adından dövlət büdcəsinə mənfəət vergisi ödəmək üçün kifayət edən məbləğdə olmalıdır. Buna görə, yuxarıda qeyd edilən şərtə uyğun olaraq ARDNŞ-in podratçı tərəflər adından mənfəət vergisinin ödəməsini ARDNŞ və vergi müfəttişliyi bu verginin podratçı tərəflərin ödədiyi kimi qəbul edir və podratçı tərəfləri karbo- hidrogen fəaliyyətindən mənfəət vergisi ödəmək öhdəliliyindən tamamilə azad edirlər. Sazişdə başqa hallar nəzərdə tutulmay- ıbsa, vergi müfəttişliyi podratçının mənfəət vergisini ödəməsi məsələsini ancaq ARDNŞ-lə həll edir. Əgər ARDNŞ podratçı tərəfin mənfəət vergisi Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|