B u l u d x a n X
L L O V
M Ü A S R A Z
R B A Y C A N D L
—
218
—
– Yox. ( . xl )
Sultan köksünü ötürdü: – H ... Bu taxtapitli kravatla gedirik
kommunizm .
M n sizi h y canland rd m?
– Yox, yox, ka h mi bel h y canlanayd m.
– Dey s n, Bak da ya ay rs n z?
– B li
2. Modal sözl rl ifad olunan söz-cüml l r. M s.:
– K bin k sdirmis n ona? (S.R himov)
– lb tt ki.
– Bax o görün n parlaq ulduz s ninkidir. Onun yan ndak
m nimki.
– Do rudan?
– Do rudan.
– Böyütdükl rinin h r si s n bir o ul kimi zizdir?
– lb tt ki. (M.C lal)
– Ehtiram gör c ksiniz?
– Y qin. (M.C lal)
– Qoyun m nim d güll m d ysin.
– übh siz. ( . f ndiyev)
3. Nidalarla ifad olunan söz cüml l r. M s.:
H r k sin q lbind n ixtiyars z h cq rt lar qopdu:
– Uy!, –vay! –Uf! –uf! (Mir C lal).
Ani bir ni anla güll ni atd . Ham q q rd :
– Urra!!! ( . f ndiyev)
S riyy . Nec , Rüst m öldü?
Qurban. Can da ç xd !
S riyy . Ah!.. (C.Cabbarl )
S f r. ndi m n d deyir m ki, üç manat m n ver, bir ahid
m ni el .
Pristav. A! A! A! D lid n do ru x b r. (C.Cabbarl )
Ax... ax... S n d q rib dan rsan?! ( . f ndiyev)
B u l u d x a n X
L L O V
M Ü A S R A Z
R B A Y C A N D L
—
219
—
ah kibirl gülüms di:
– Aha... ( . f ndiyev)
Söz-cüml nin i l nm yeri. Söz-cüml l r bir s ra cüml l rin
v zind i l n bilir. Bu, a a dak hallarda diqq ti c lb edir.
1. Söz-cüml l r nitq prosesind bir s ra ba qa cüml l rin
v zind i l n bilir.
– hs n.
2. Söz-cüml l r dialoqlarda, qar l ql replikalarda cütt rkibli
cüml nin v zind i l n bilir. M s.:
– Y qin s n böyüks n?
– Xeyr.
Onda s n kiçiks n?
– Xeyr.
Camaat h l yayla a köçm yib ki?
– Xeyr ( . xl )
M n s nin üçün h r ey taparam.
– Yax . (C.Cabbarl )
Ay q z, dua oxuyursan, n dir, doda n t rp nir, s sin ç xm r?
– H (M. brahimov)
Xaspolad g ldimi?
– Yox! (C.Cabbarl )
3. Dialoqlarda, qar l ql replikalarda t kt rkibli cüml nin
v zind i l n bilir. M s.:
Vaxtd r.
– B li.
H mi lik?
– B li. ( . f ndiyev)
Xo b xtliyidir?
– übh siz. ( . f ndiyev)
4. Dialoqun cavab replikalar nda tabesiz mür kk b cüml ni
v z edir. M s.: – U aqlar böyüyür, böyükl r is qocal r.
– B li.
B u l u d x a n X
L L O V
M Ü A S R A Z
R B A Y C A N D L
—
220
—
5. Dialoqun cavab cüml l rind tabeli mür kk b cüml nin
v zind i l n bilir. M s.:
– ndi ki, bildin, ged bil rs n.
– Ba üst .
ncim zs n ki, bir söz dey m?
– Xeyr.
– O m ktubdan görünür ki, guya o da siz m ktublar yaz rm .
– Yox! (C.Cabbarl )
– Güman edir m ki, bundan sonra daha xo raitd sizinl
görü m k m n qism t olacaqd r.
– lb tt . (M. brahimov)
– Görürs n ki, h l müharib qabaqdad r.
– Do rudur. (M. brahimov)
A a K rim xan: S n deyirs n ki, m nim qap ma g lm , g lm !
hm d: Ba üst . (N.B.V zirov)
– Deyirl r, s ni v zirlikd n qovlayacaq xan!
– Ha...ha... B s el bu? (S.Vur un)
Söz-cüml nin m na növl ri. Söz-cüml nin bir s ra m na
növl ri vard r.Bunlar a a dak lard r.
1. T sdiq söz-cüml l r;
2. nkar söz-cüml l r;
3. Sual-söz cüml l r;
4. Emosionall q bildir n söz-cüml l r.
1. T sdiq söz-cüml l r. T sdiq söz-cüml l r dialoqun vv -
lind ki replikalardak fikr müsb t münasib t bildirir. Ba l ca
olaraq bu sözl rl ifad olunur: B li, h , yax , n yax , yax , çox
yax , çox la, çox göz l, ba üst , göz üst , lb tt , sözsüz,
übh siz, heç übh siz, b s nec , güman ki v s. M s.:
Üç gün gübr da y rs n z sah l r .
– Ba üst .
H r n q d r olsa, burada i l m k yara sar maqdan çox
yax d r.
B u l u d x a n X
L L O V
M Ü A S R A Z
R B A Y C A N D L
—
221
—
– lb tt .
– M ktubla rs n z?
– B li, el dün n qarda mdan ka z alm am.
mi, deyirl r gedirsiniz?
– H ...S n atandan mu ayat ol. ( . f ndiyev)
H bs al nan A as limin?
– B li. ( . f ndiyev)
Do rudanm , siz m nim h yat m haqq nda e itm k ist yirdiniz?
– B li. ( . f ndiyev)
– Ç k onu!
– Ba üst . (M.C lal)
M g r m nim köhn ni anl m da var idi?
– lb tt . (M.C lal)
2.
nkar söz-cüml l r. nkar söz-cüml l r dialoqun vv lin-
d ki cüml d ki fikr inkar münasib t bildirir v ba l ca olaraq bu
sözl rl ifad olunur: yox, xeyr, heç, heç d yox, sla, q tiyy n,
nahaq v s.
M s.: –M
di man ola bil rmi ki, bir on gün s br ed siniz?
– Xeyr, Hac .
B sdir, F rid ! S n bununla m ni d t hqir el yirs n.
– Q tiyy n. M n yaln z hiss etdikl rimi deyir m. ( . f ndiyev)
Do ru deyilmi?
– Xeyr. ( . f ndiyev)
– N c f, Mirz g tir n n eirdir?
– Heç... Bir t rifnam dir, yaz b g tirib m n .
– Evd n nigaranç l n z yoxdur ki?
– Xeyr.
– Cavab gönd rmisiniz?
– Xeyr, bu gün gönd r c y m.
Qeyd: B z n t sdiq v inkar söz-cüml l rind iki söz
ya t sdiq , ya da inkara xidm t edir. M s.:
– El deyilmi, a a?
Dostları ilə paylaş: |
