31
bilmirdi. Bilirdi ki, tam sağalan kimi o da döyüş bölgəsinə
qayıdacaq. Ona görə də fikrini yarımçıq qoyub susdu və evə
girdi.
Ramil yalnız həmin gün bildi ki, xətrini çox istədiyi
dostu ondan inciyib. Əvvəlcə məktub yazmaq istəsə də, bunun
işə yaramayacağını düşünüb fikrindən daşındı. Adilə zəng
etmək, səsini eşitmək, könlünü almaq isə mümkün deyildi. Ən
azından indi bu dəqiqə harada olduğunu bilmirdi. Düşündü
ki, bir-iki gün səbr eləsin. Necə olsa, Adil ailəsi ilə əlaqə
saxlayanda hərbi hissənin telefon nömrəsini birtəhər öyrənib
onunla danışa bilər. İki gün sonra Adildən xəbər gəldi...
Amma bu xəbər... O aprelin birinə keçən gecə Kəlbəcər
uğrunda gedən döyüşlərdə minaya düşərək şəhid olmuşdu...
... ... ...
Əlindəki siqaretin közü barmaqlarını yandıranda Ramil
sanki yuxudan ayıldı. Siqaret yanaraq filtirinə qədər gəlib
çatmışdı. Kötüyü yerə ataraq stuldan qalxdı və növbəti
siqareti yandırıb həyətdəki evin arxa tərəfində heç kəsin görə
bilməyəcəyi yerə tərəf getdi...
... İndi o, on səkkiz il əvvəl baş vermiş bu hadisəni
xatırlayaraq için-için ağlayırdı...
*** *** ***
Əl telefonuna gələn zəng mayor Qüdrətovu oxuduğu
qara cildli kitabdan bir anlıq ayrılmağa məcbur etdi. Gələn
zəngə cavab vermək üçün telefonu qulağına apardı:
– Eşidirəm.
– Cənab mayor, həmin müəllimlə bağlı yeni məlumatlar
əldə eləmişəm, – zəng edənin səsi eşidildi.
– Dünən axşam verdiyin məlumatlarla ziddiyyətli olanı
var?
– Hələ ki xeyr.
32
– Yeni məlumatları sənəd şəklində elektron poçt ünvanıma
göndər. Bir azdan baxacağam.
– Oldu, cənab mayor!
*** *** ***
Telefon
danışığından sonra Qüdrətov əlinin altındakı
qara cildli kitabı yenidən götürdü. Kitabın qara rəngdə
olmasını, elə bil indi görürdü. Bəlkə də, ondan soruşsaydılar,
oxuduğun kitabın cildinin rəngi necədir, yadına sala bilməzdi.
Yox, Qüdrətov bu qədər diqqətsiz ola bilməzdi. Amma,
doğrudan da, kitabın rəngi onun diqqətini cəlb etməmişdi.
Axı bu detektiv üçün xoş olan hal deyildi. O, kitabın rəngini
görmüşdü, bilirdi də, sadəcə indiyə kimi nə əvvəllər, nə də indi
oxuduğu kitabın rəngi ilə qara bəxtləri, qara talelələri bir yerə
qoymamışdı. Qarabağın qara bəxtini müqayisə etməmişdi.
Kitabı yazan şəxs də, yəqin ki, bilərəkdən bu rəngi seçmişdir.
Qüdrətov sonuncu əməliyyatdan sonra Qarabağ hadisələri ilə
bağlı çoxlu sənədli materiallarla, kitablarla tanış olmuşdu.
Amma, deyəsən, məhz indi əlində olan bu kitab onun
diqqətini daha çox cəlb etmişdi. Yəqin, bu, son iki gündə bu
kitabla yanaşı oxuduğu həmin girov qızın gündəliyinin
təsirindən idi – Aytəkinin...
Bayaqdan
özü ilə danışan Qüdrətov özünə haqq
qazandıra bildiyi üçün bir az rahatladı, hətta üz cizgilərinə
diqqətlə baxan olsaydı, özü ilə qürur duyduğunu da görə
bilərdi. Qüdrətov öz hisslərini heç zaman biruzə verməyən bir
insan olsa da, sonunda insan idi. O da sevinə, kədərlənə,
hirslənə, hətta ağlaya bilirdi. Bu dəfə məxfi agent öz diqqətini
bir anlıq sorğu-sual edəndə özünə vurğunluğunu gizlədə
bilmədi. Amma yox, o, hər zaman vətəninə xidmət etməyi özü
üçün müqəddəs borc bilmişdi. Elə indi də belə idi. Əslində
33
Qudrətovun qürrələnəcək, fərəhlənəcək, özü ilə sözün əsl
mənasında fəxr edəcək o qədər işləri olmuşdu ki...
Qüdrətovun Aytəkinin dəftərini oxumağa marağı olsaydı
da, bundan qaçmaq istəyirdi. Çünki o, müharibənin
dəhşətlərini dərindən araşdırmış, akademiyada təhsil aldığı
dövrlərdə və sonradan milli təhlükəsizlik sistemində işlədiyi
vaxtlarda bu hadisələri dərk etməyə çalışmışdı. Orta yaş
dövrünə yeni qədəm qoyan təcrübəli əməliyyatçı öz dövlətinin
təhlükəsizliyi naminə az işlər görməmişdi. İndi isə xatirələri
andıran həmin dəftəri oxuyub Aytəkinin taleyini araşdırmaq
hissi ilə, müharibə dəhşətlərini yenidən xatırlamaq hissi bir-
birinə zidd idi.
Hələ dəftərin ilk səhifələri ona bu qədər əziyyət verirdi.
Yadına bir anlıq 1990-cı illərin əvvəlindəki ictimai-siyasi
vəziyyət düşdü...
O zaman Azərbaycan SSRİ-nin tərkibindən ayrılıb öz
müstəqilliyini yenicə elan etmişdi. İqtisadi vəziyyət çox çətin
idi. Hakimiyyətə gələnlər nə qədər vətənpərvər olsalar da,
səriştəsiz olduqları üçün çoxlu siyasi problemlər yaşanırdı.
Digər bir tərəfdən Rusiya Azərbaycanın müsətqilliyinə razı
ola bilmədiyi üçün əlində olan bütün imkanlardan istifadə edib
ölkəyə təzyiqlər edir, Sovet hərbi qüvvələrini ölkədən
çıxartmaq istəmirdi. Bu da Azərbaycanın müstəqilliyinə açıq-
aşkar təhlükə idi. Eyni zamanda 1980-ci illərin sonundan
aşkarcasına havadarlıq etdiyi ermənilərin Azərbaycan
torpaqlarına hücumuna yardım edir, onları silah-sursatla
təmin edirdi. Hətta münaqişənin əvvələrində uzaqgörənlik
edib bütün azərbaycanlılardan ov tüfənglərini belə
yığmışdılar. Guya ki, xalqlar arasında dostluq yaratmaq
istəyirdilər. Sonralar isə məlum oldu ki, ermənilərdən heç bir
silah alınmamışdır. Bunu iki ildə ermənilərin Azərbaycanın
bir neçə rayonunu asanlıqla işğal etməsi sübut edirdi. Erməni
34
tərəfi o dövrün bütün müasir rus silahları ilə silahlandığı
halda, azərbaycanlılar dayandolduruma, ov tüfənginə belə
həsrət idilər.
1992-ci ildə Xocalı faciəsinin də baş verməsinə səbəb belə
irili-xırdalı məsələlər idi. Xocalını sadəcə şəhərin özündən olan
heç bir zirehli texnika ilə silahlanmayan özünümüdafiə
batalyonu qoruyurdu. Həmin batalyona cəmi iyirmi nəfərdən
ibarət olan minaatanlar briqadası kömək edirdi. Ermənilər
düşmən Rusiya ordusunun Xankəndindəki 366-cı
mexanikləşdirilmiş atıcı alayı ilə birgə fevralın 25-dən 26-na
keçən gecə mühasirədə olan şəhərə hücum etdi. Qısa bir
zamanda düşmən tankları, zirehli maşınlar şəhərə girdi.
Şəhərdə küçə döyüşləri başladı. Cəsur komandir, Milli
qəhrəman Tofiq Hüseynovun başçılıq etdiyi batalyonun sayca
xeyli az döyüşçüsü yağı düşmənlə mərdliklə döyüşdü. Düşmənə
mane olub çoxlu insanın mühasirədən çıxmasına imkan
yaratdı. Sonra isə komandir əsir düşməmək üçün özünü
güllələdi.
Sözsüz ki, Aytəkinin bunlardan xəbəri olmamışdı... Çox
güman evlərində kişi olmayan Aytəkinin ailəsi evlərinə girib,
qapı-bacanı bağlayıb ya düşmənin gəlməsini gözləyirdi, ya da
Bakıdan gələcək köməyi. Amma birinci baş verdi. Həm də
qəfildən,- deyə düşündü Qüdrətov. Aytəkinlərin taleyi həmin
gecə ayı batmış gecəyə döndü.
*** *** ***
Hər bir azərbaycanlı kimi Qüdrətovun da yaralı yeri olan
bu mövzu nə vaxt yadına düşürdü, beləcə o illərə dalır,
prosesləri xatırlayırdı. Gördükləri, əsirlərdən və döyüşçülərdən
eşitdikləri ən ağrılı hadisələr gözlərinin önündən getmirdi.
Milli qəhrəman Çingiz Mustafayevin, Şamil Sabiroğlunun və
Dostları ilə paylaş: |