MiRZƏ ŞƏFİ ŞƏrq qərb araşdirmalarinda
Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında
Yüklə 2,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında
- Nəzakət Əliyeva
Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında 57 məhəbbətimizdə saçlarına sığal verə bilməmişəm. İndi çəmidir yan-yana oturaq məşşatəliyimlə səni gözəllər- gözəli eləyim. Sənin kimi gözəlin məşşatəsi olmaq mənə xoşdur. Çoxdandır barmaqlarım yanaqlarının həsrətini çəkir. Buxağındakı xala baxmaq, ona toxunmaq mənə behişt qapısını bağışlar. Neçə müddət idi Tiflisi gəzib dolanırdım. Səni tapa bilmədiyim üçün bu şeiri yazdım. Axı, şairin qəmxarı şeiridir. Şeir şairin dərdçəkənidir. Hara göndərirsən gedir. Allaha min şükür, arzuma çatdım. -Nəyə çatdın? -Arzuma. -Arzun nədir? -Arzum səni görmək. -Hə, məni gördün, sonra? -Sonrasını deməzlər. Sən mənə borclusan. -Nə borcluyam? -Gəncliyimi qaytar özümə. -Tökülən şey dolmaz, şair. Belə borcu ancaq Allah qaytara bilər. -Amin! Kaş dediklərin doğru çıxaydı. Onda səni sevməzdim. -Həqiqi sözündür? -Əlbəttə, həqiqi sözümdür. Susanna tutuldu, az qalmışdı cin atına minsin. Nə düşündüsə dedi: -Daha nə borcluyam sənə? -Borcun çoxdur. Səni bütün Tiflisdə tanıdıb məşhurlaşdırmışam. -Axı, dedin ki, cavan olsam, səni sevmərəm? Nəzakət Əliyeva 58 -Hələ ki, cavan deyiləm, deməli, sevirəm. Ya köhnə dostluğu təzələ, ya da səni yenidən dilə-dişə salacağam, onda bilərsən necə «dəlləyəm». Qadın qımışdı. Əlini Şəfinin çiyninə qoydu. Başını irəli uzadıb dedi: -Başın ağarıb, ağlının ağarmasına da söz ola bilməz. Şəfi buna bənd imiş kimi aşağıdakı misraları pıçıldadı: Ağlımla qəlbimin özgə yolu var, Hər biri bir yolda puç edər məni. Birisi sevdadan uzaqlaşdırar, O biri sevdaya tuş edər məni. Ağlım gecə-gündüz yazıq qəlbimi, Daima danlayar, daima söyər, Qəlbimsə sevdaya bir həris kimi, Daima istəyər, daima sevər. O, şeiri tamamlayıb Susannanın üzünə baxdı. Yadına neçə il qabaq Daruran çayı sahilində çinar ağacının altındakı ilk görüşünü saldı. Onda Susannanın on altı, Şəfinin iyirmi yaşı vardı. Cavad xan nəsli perikdirilmişdi. Gəncənin də adı dəyişdirilib Yelizavetpol qoyulmuşdur. Yerli sakinlər Yelizavetpol demədiklərinə görə cərimələnirdilər. Susanna yenidən sözə başladı, əvvəlki fıkrinin üstünə qayıdıb dedi: -Görürsən, deyəndə ki, sənin ağlın ağarıbdır, mənə inanmırsan. Etiraf etmək əvəzinə yenidən Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında 59 başlayıbsan səni sevirəm, deməyə. Əgər ağlın ağarmasaydı, yazdığın şeiri küçələrdə gəzən dərvişlərə verib oxutdurmazdın. Daha məni axtarma, qocalıbsan, başının tükləri də ağarıbdır. -Bəli, doğru deyirsən: Vaxt var idi güclü, cavan qolumla, Səni bərk-bərk qucaqlayıb öpərdim. Gənclik getdi, köhnə eşqin. oduyla, Vurur qəlbim indiyədək...nə dərdim. Mənim həyat üzüyümün qaşısan ! O üzüyün bəzəyi sən, daşı sən, İnan bütün nəğmələrim sənindir, Ürəyə bax, neyləyirsən, yaşı sən ! O üzüyün bəzəyi sən, daşı sən, İnan bütün nəğmələrim sənindir, Ürəyə bax, neyləyirsən, yaşı sən! Belə söyləyirlər ki, “Susanna” şeirin birinci beytinə etiraz etmiş və «sən sirr saxlamadığına görədir ki, uzun müddət gözünə görünmədim. Barı elə elə ki, heç olmasa, bu şeir özgələrinin əlinə düşməsin, yoxsa tamam biabır ollam». Şəfi mehribanlıqla dedi: -Ey mənim mələyim, Süsənim. Gəncədəki ilk görüşümüz yadındadımı? Bəlkə atan səni Tiflisə də ərə verib... O, qara keşiş olub bizi bir-birimizdən ayırdı. Yaxşı ki, ayırdı... Amma ilk məhəbbət unudulmur. Məhəbbət-milli ayrı-seçkilik bilmir. Hər millətin şəriəti,adət-ənənəsi, milli qeyrəti var. Lakin məhəbbət Nəzakət Əliyeva 60 bunları qəbul etmir. Məhəbbət atəşdir şair demişkən: «Xoş o qəmə ki, ürəkdə atəş gizlədir, Xoş o ürəyə ki, onda od yuva salmış ola» -Bu sözləri ikimizə də aid etsəm inciməzsən ki? -Əlbəttə, incimərəm. Susanna gülümsədi. -Bəs bu sözlər kimindir? Özünümü yazıbsan? -Yox! Hind hökmdarı Əkbər Şahın «Şairlər Şahı» adlandırdığı, Nizami «Xəmsə»sinə bənzər beş dastan yazan Əbül Feyzi (Feyzi Hindi)-nindir. 1 O, 1547-ci ildə doğulub və 1595-ci ildə vəfat etmişdir. Şeirin orijinalı isə belədir: -Bununla məni sevdiyinə peşiman olduğunumu deyirsən? -Nə bilim nəticəni özün çıxart. Məhəbbət atəşdir, ürəkdə yuva salıb... Susannanın yanaqlarında bir damcı göz yaşı donub qaldı... Belə deyirlər ki, həmin göz yaşı torpağa qarışıb görünməz oldu. «Susanna» şeiri isə iki yüz ildir kon- sert salonlarını bəzəyir, milyonlarla insanın ürəyini oxşayır... «Ürəyə bax...» şeiri də həqiqi məhəbbətin rəmzi kimi bir çox şairin mövzusuna dönüb, müxtəlif formalı əsərlər yaranıbdır. Onlardan biri belədir: 1.“Xoş an qəmi ke bedelha nəhan gönəd atəş, Xoş an deli ke dər u asiyan gönəd atəş”. Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında 61 Sənin atəşli çöhrəndən iki xislət doğub məndən: Gözüm atlar, özüm yannam, inan, ey çeşmi- məstanım. Xoşam, qəmlə sevinc tutsa əgər dünyanı hər yandan, Nə onla, nə bununlayam, mənim eşq oldu ürfanım, Tacım ah, göz yaşım təxt, ləşgərim dərddir, qəmim ölkəm, Mən eşqə sultan olsam da, sənin eşqindi sultanım. NÖHBİKƏ Ailə qeydiyyatını rəsmiləşdirən sənədlərin heç birində, eləcə də tarixin səhifələrində Mirzə Şəfi Vazehin hər hansı qız və qadınla kəbinə girdiyini təsdiqləyən yazılı heç bir şey yoxdur. Lakin onun məhəbbətinə aid söz-söhbət düz iki yüz ilə yaxındır ki, yaşayır. Bəzi ədiblərimiz öz gözəl romanlarında xeyirxahlıq edib onu evləndiriblər də. Elə vəziyyət yaradıblar ki, Şəfi qız da qaçırıb. Görkəmli alim professor Mikayıl Rəfili isə mühazirəsində (1952) deyirdi ki, «Şəfi dünyasını məhəbbətinə qovuşmadan tərk etmişdir...». O, «Züleyxa» şeirini Şeyx Şamilin qohumu İbrahim xanın qızı Nohbikəyə həsr etmişdir. Xan, qızı ilə birlikdə Gəncəyə gəlib Cavad xanın qızı Püstə Bəyimin qonağı olmuş, Mirzə Şəfi də Nohbikəni orada görüb “Züleyxa” şeirini yazmışdır. Nohbikənin Yüklə 2,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|