MüƏllimlərin peşƏkar inkişafi milli məRKƏzi güRCÜstan

69
Yarımsahə:
Qarşılıqlı hörmət və qarşılıqlı 
anlayışa dəstək verən mühit 
(müəllim və şagirdlər arasında 
münasibət) 
Bu təcrübədən 
istifadə 
etmirəm və ya 
onun istifadəsi 
şagirdlərin dərs 
prosesinə müsbət 
təsir göstərmir 
Bu təcrübədən 
istifadə edirəm, 
amma yalnız 
nadir hallarda 
şagirdlərin dərs 
prosesində 
müsbət 
nəticələrini 
görürəm
Bu təcrübədən 
yaxşı istifadə 
edirəm və onun 
müsbət təsirini 
şagirdlərin dərs 
prosesində hər 
zaman görürəm
Bu təcrübədən 
istifadə etmək 
mənim güclü 
tərəfimdir, 
onu şagirdlərin 
tələbatlarına 
uyğunlaşdırıram, 
şagirdlərin 
nailiyyətlərində 
daimi və müsbət 
nəticələri 
görürəm
Uyğun deyil 
(Cavabı izah 
edin)
Qeyd
BƏNDLƏR
1
2
3
4
0
Şagirdlərlə xoş ünsiyyət 
və hörmətə əsaslanmış 
kommunikasiya   
 
 
 
 
Şagirdin dərs, emosional və sosial 
problemləri ilə maraqlanıram və 
nəzərə almağa çalışıram
 
 
 
 
 
 
Valideynlərlə, həmkarlarla, 
mütəxəssislərlə əməkdaşlıq 
edirəm ki, şagirdin, o cümlədən 
xüsusi tədrisə ehtiyacı olan 
şagirdin tələbatlarını daha yaxşı 
başa düşüm  
 
 
 
 
Elə bir sinif mühiti yaratmağa 
çalışıram ki, şagirdlərin bir-birini 
daha yaxşı tanımaq, kömək etmək 
və bir-birinə qayğı göstərmək 
imkanları olsun    
 
 
 
 
Şagirdin güclü tərəflərinə diqqəti 
yönəldirəm, eyni zamanda 
lazımi bacarıqların inkişafı üçün 
məsləhətlər verirəm 
 
 
 
 
 
 
Kommunikasiya zamanı diqqətlə 
şagirdi dinləyirəm,aktiv dinləmə 
strategiyalarından istifadə 
edirəm (dəqiqləşdirən suallar 
verirəm, şagirdin söylədiyini 
yekunlaşdırıram və s.)  
 
 
 
 
 
Dinləyərkən şagirdin qeyri-verbal 
işarələrinə də diqqət yetirirəm 
ki, onun söylədiyini daha yaxşı 
analiz edim   
 
 
 
 
Şagirdlərlə söhbət zamanı 
leksikama və bədənin dilinə 
diqqət yetirirəm (səs tonuna, üzün 
ifadəsinə, gözlərin kontaktına, 
jestikulyasiyaya, mimikaya)    
 
 
 
 
Hər bir şagirdə fərdi yanaşıram, 
stereotiplər və əvvəlcədən 
formalaşmış əhval-ruhiyyə 
xaricində, mənim üçün hər bir 
şagirdin şəxsi dəyərləri vacibdir  
 
 
 
 
 

---

70
  
Şagirdlərin davranışları:
 
Şagirdlər öz nəzərlərini bildirirlər və bunu mütləq əsaslandırılmış müzakirə müşaiyət edir
 
Şagirdlər töhmətə layiq deyillər
 
Şagird sinif yoldaşına müəllimə baxmağı işarə edir, o isə sözsüz diqqəti tələb edir
 
Şagirdlər həm bir-birinə, eləcə də müəllimə qarşı hörmət və qayğıkeş yanaşmanı bildirirlər
 
Şagirdlər dərsdə nə edəcəklərini bilirlər
 
Narazılıq halında şagirdlər münaqişənin həlli yollarından istifadə edirlər
Şagirdləri dəstəkləyirəm ki, sualları 
cəsarətlə versinlər, fikirlərini 
söyləsinlər və öz münasibətlərini 
bildirsinlər    
 
 
 
 
Öz-özünürefleksiya  - 
Buna nail olmaq üçün nəyi 
etdiklərinizi dair şəxsi təcrübənizdən 
nümunələr/sübutlar gətirin 
Öz-özünürefleksiya - 
Bu istiqamətdə  sizin təcrübənizin 
yaxşılaşdırılmasının necə mümkün 
olmasını formalaşdırın  
Harada, necə və hansı müddətlərdə müəllim öz-özünüqiymətləndirmə anketini 
doldurur?
Ümumtəhsil məktəbinin hər bir müəllimi üçün elektron sistemdə profil ayrılmışdır,  bura 
öz-özünüqiymətləndirmənin standartlaşdırılmış anketi yüklənilmişdir. Müəllim anketi elektron 
qaydada  doldurur.  Müəllimin  anketi  ekranda  hissə-hissə  görünür,  yarımsahələrin  əsasında. 
Bir yarımsahə üçün ayrılmış bütün sətirləri dolduran zaman, ona imkan veriləcək ki, növbəti 
yarımsahəyə keçid alsın və s. Öz-özünüqiymətləndirmə anketini doldurulduqdan sonra müəllim 
peşəkar inkişaf fasilitatorunun köməkliyi ilə öz peşəkar tələblərini analiz edir və eləcə də elektron 
qaydada fərdi iş planını tərtib edir.
Müəllimin  imkanı  var  ki,  öz-özünüqiymətləndirmə  anketini  yavaş-yavaş  doldursun, 
amma öz-özünüqiymətləndirmə anketinin doldurulması və fərdi iş planının işlənib hazırlanma 
müddətlərindən kənara çıxmasın. Bu müddətlər məktəbin direktorunun əmri ilə tənzimlənir.
Müəllim öz-özünüqiymətləndirmə anketi üzərində işlədikdə nəyi nəzərə almalıdır?
  Müəllimə məsləhətlər:
  Öz-özünüqiymətləndirmə anketini doldurmağa başladıqda, hər bir bəndini diqqətlə oxuyun;
  Təcrübənizə nəzər salın. Fikirləşin, sizin əməliniz anketdə formalaşdırılmış qaydalara nə 
dərəcədə uyğundur;
  Unutmayın ki, öz-özünüqiymətləndirmənin yalnız inkişafetdirici funksiyası vardır;
  Öz-özünüqiymətləndirmə zamanı obyektiv olun;

---

71
  Unutmayın ki, obyektiv öz-özünüqiymətləndirmə ilə planlaşdırılmış peşəkar inkişaf sizə 
nöqsanların aradan qaldırılmasında və sxemlə müəyyənləşdirilmiş fəallıqların nailiyyətlə 
həyata keçirilməsində köməklik edəcəkdir;
  Öz-özünüqiymətləndirmə  zamanı  fikirləşin  ki,  nailiyyətin  əsas  indikatoru  şagirdlərin 
müvafiq davranışı ilə müəyyənləşdirilir;
  Öz-özünüqiymətləndirmə anketinin analizi əsasında peşəkar inkişafın elə bir fəallıqlarını 
planlaşdırın, hansıların həyata keçirilməsi sizin üçün əlverişli və həqiqidir;
  Arada refleksiya edin ki, planlaşdırılmış fəallıqlar necə davam edirlər və eyniləşdirilmiş 
nöqsanların qarşısının alınmasına nə dərəcədə dəstək verirlər; 
  Lazım gəldiyi halda, fərdi iş planında düzəlişlər aparın;
  Dərs ilinin sonunda tərəfinizdən həyata keçirilmiş peşəkar inkişaf fəallıqlarının səmərəliliyini 
analiz edin və qiymətləndirin;
  Növbəti  dərs  ilinin  əvvəlində  alınan  nəticələrin  nəzərə  alınması  ilə  yenə  də  öz-
özünüqiymətləndirmə anketini doldurun və peşəkar inkişafın fərdi planını planlaşdırın. 
Öz biliyini, bacarıqlarını və yanaşmalarını maksimal balla qiymətləndirdikdə, müəllim 
nə etməlidir və şagirdlərdən necə bir davranış gözləməlidir?
Bu yarımfəsildə sizə hər bir istiqamətin və ya sahənin altında birləşdirilən qaydaların anlayışı 
üçün izahatları və tövsiyələri təqdim edirik. Müəllim, öz işinin obyektiv qiymətləndirməsi üçün 
ondan nəyin tələb edildiyini bilməlidir ki, peşəkar təlimatları yaxşı yerinə yetirsin. Tərəfimizdən 
təklif edilən izahatlar və ya tövsiyələr bir çoxları üçün yenilik deyildir. Bizim təhsil məkanında 
bugünkü gündə çoxlu sayda ədəbiyyat var ki, burada təhlil edilən məsələlər həmin kitablarda 
dərindən nəzərdən keçirilir.
Biz çalışdıq ki, təkcə müəllimin bu və ya digər istiqamətdə nəyi etməli olduğuna deyil, 
fəaliyyətimizin  şagirdlər  arasında,  onların  əxlaq  və  təhsillərində,  yanaşmalarında  necə  əks 
olunacağına diqqəti yönəldək. Məhz şagirdlərin nailiyyətləri bizim işimizin yekun nəticəsidir. 
İSTİQAMƏT: DƏRS PROSESİNİN İDARƏETMƏSİ
Sahə:
 dərs prosesi, dərs mühiti
Yarımsahə: Qarşılıqlı hörmət və qarşılıqlı anlayışa dəstəkverən mühit (müəllimin və şagirdin 
münasibəti)
Sinif  mühitinin  başlıca  müəyyənləşdiricisi  müəllim  və  şagird  arasında  münasibətidir. 
Qarşılıqlı  hörmət  və  səmimiyyətə  əsaslanmış  qayğı  dolu  münasibət  tədris  prosesində 

---