Ramiz Mehdiyev Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
48
Avropa Parlamentinin üzvləri özlərinin anti-Azərbaycan yönümlü fəaliyyətində aza qane olmurlar. Məsələn, 2015-ci ilin aprel ayında onlar separatçı Əlikram Hümbətovu Avropa Parlamentində müzakirələrə dəvət ediblər. Halbuki o, özünün yazılı ərizəsinə əsasən Azərbaycan vətəndaşlığından məhrum edilib. Xatırlatmaq istərdik ki, 1990-cı illərin əvvəlində Hümbətov ölkədə yaranmış mürəkkəb siyasi şəraitdən istifadə edərək erməni separatçıları ilə həmahəng tərzdə Azərbaycanı cırtdan qurumlara parçalamağa çalışmış, qondarma “Talış-Muğan Respublikası” yaradılmasını elan etmişdi. Lakin Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin müdrik və uzaqgörən siyasəti ölkəmizin düşmənlərinin mənfur planlarının həyata keçməsinə imkan vermədi. Hazırda Avropada yaşayan Ə.Hümbətov tez-tez həm Ermənistana, həm də Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərinə rəsmi Bakının icazəsi olmadan səfər edir, orada “mühazirələr” oxuyur, görüşlər keçirir. Özlüyündə bu səfərlər Azərbaycanı parçalamağa çalışan düşmən elementlərin kim tərəfindən və haraya yönəldilməsini göstərir. Lakin məsələ bunda deyil. Bizi daha çox maraqlandıran məsələ odur ki, Avropa Parlamentinin üzvləri nə üçün Ə.Hümbətova Azərbaycanda etnoslararası və dinlərarası münasibətlər barədə boşboğazlıq etmək üçün tribuna və imkan verirlər? Uzun illər boyu Azərbaycandan kənarda yaşayan bir insan bu ölkənin etnoslararası, dinlərarası münasibətlərinin ümdə problemləri barədə necə mühakimə yürüdə bilər və belə dönüklərin çıxışları Azərbaycanda vəziyyət barədə necə obyektiv mənzərə yarada bilər? Əlbəttə, bu cür hadisələr yalnız Azərbaycana hər vasitə ilə qara yaxmağa çalışan Ermənistanın və Aİ-dəki erməni lobbisinin
49
maraqlarına xidmət edir. Fakt faktlığında qalır: bu biabırçı tədbirin iştirakçılarının əksəriyyəti ya ermənilər, ya da Avropadakı erməni təşkilatları ilə dolayı şəkildə bağlı olan adamlar idi. Bu, onu göstərir ki, tədbirin xərci erməni lobbisi tərəfindən ödənilib. Nəyə görə Avropa Parlamentinin iclaslarına gələn deputatlar əyinlərinə üzərində Xədicə İsmayılovanın (ölkə qanunlarını pozmuş müxalifətçi jurnalistin) və başqalarının fotoları olan maykalar geyir, amma bir dəfə də olsa təmas xətti boyunca yaşayan, ermənilər tərəfindən qətlə yetirilmiş dinc Azərbaycan vətəndaşlarının təsvir edildiyi maykalar geymirlər. Halbuki, qətlə yetirilmiş bu günahsız insanlar etnik-ərazi münaqişəsinin peripetiyalarından uzaq idi. Söhbət Fariz Bədəlovdan və Aygün Şahmalıyevadan gedir. Yaxud, başqa bir misal - Kəlbəcərdə qohumlarının məzarlarını ziyarət etməyə cəhd göstərən Şahbaz Quliyev və Dilqəm Əsgərov əyinlərində hərbi forma olan çağırılmamış erməni “qonaqlar” tərəfindən əsir götürülüb. Məgər bunlar beynəlxalq təşkilatların və elə həmin Avropa İttifaqının məlumatlı strukturlarının ciddi diqqətini tələb edən humanitar məsələlər deyilmi?! Avropa parlamentarilərinin dolğun cavab vermədiyi saysız- hesabsız suallar sürətlə çoxalır. Halbuki, bu sualların izahı üzdədir. Onlar biabırçı “fləşmoblar” təşkil etməklə yalnız siyasi sifarişi yerinə yetirirlər. Amma hamıya məlumdur ki, pulu kim ödəyirsə, musiqini də o sifariş verir. Yuxarıda göstərilən faktlar və sübutlar Avropa Parlamentinin qərəzliliyini, onun Azərbaycana münasibətdə ikili standartlar siyasətini təsdiq edən misalların yalnız az bir hissəsidir. Lakin əgər Aİ nüfuzlu aktor olmaq məqsədini qarşıya qoyursa, o, öz “qanunverici orqanının” fəaliyyətini əvvəlcədən bəyan edilmiş prinsiplərə
50
uyğunlaşdırmalıdır. Əks halda imici onsuz da ciddi şəkildə korlanmış Avropa İttifaqı məsxərələrin və səfeh personajları olan məzəli siyasi lətifələrin obyektinə çevriləcək.
2.Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və Avropa strukturlarının ikili standartları
Azərbaycanın bizim tərəfdaşların qeyri-sağlam reaksiyası ilə getdikcə tez-tez üzləşdiyi müstəvilərdən biri beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən qəbul edilmiş qətnamələrin yerinə yetirilməməsi və ya situasiyanın ikibaşlı və təhrifedilmiş izahıdır. Söhbət həlli üzərində ATƏT-in işlədiyi Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsindən gedir. “Soyuq müharibə” dövründə yaradılmış ATƏT-in (ATƏM-in) məqsədi qarşılıqlı əməkdaşlığı və etimadı konkret prinsiplər əsasında gücləndirmək idi. Helsinki Yekun Aktında göstərilən bu prinsiplər başqa məqamlarla yanaşı, beynəlxalq aləmdə tanınmış sərhədlərin toxunulmazlığını, dövlətlərin ərazi bütövlüyünü, xalqların hüquq bərabərliyini və öz taleyi barəsində sərəncam vermək hüququnu (xalqların təyini-müqəddərat prinsipi) əhatə edir və həmin illərdə Avropanın olduğu vəziyyəti əks etdirir. Bu prinsiplər Avropada sülhün və təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün zəruri olan çox mühüm amillər kimi çıxış edirdi. Lakin bu gün həmin prinsiplər öz əzəli mənasını müzakirə obyektindən asılı olaraq itirir. Məsələ Azərbaycanın mənafeləri ilə bağlı olanda Qərb ölkələri çox vaxt həmin prinsiplərlə manipulyasiya edir. Bu prinsiplərin şərhinə aydınlıq gətirməyə çalışaq. Birincisi, ərazi bütövlüyü prinsipi – bu, beynəlxalq hüququn “jus cogens” (imperativ norma) fundamental prinsipidir və heç bir dövlətin 51
bu barədə mübahisə etməyə və onu pozmağa haqqı yoxdur. Ərazi bütövlüyü və xalqların təyini-müqəddərat hüququ bir-birinə zidd deyil, əksinə, onlar bir-birini tamamlayır. Bu, o deməkdir ki, hər bir dövlətin öz sərhədləri daxilində müstəqil seçim etməyə haqqı var. Bəzi tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, ATƏT-in Yekun Aktında qeyd edilmiş xalqların təyini-müqəddərat prinsipi iştirakçı dövlətlərin müstəqilliyinin möhkəmlənməsinə yönəlmişdi. Keçən əsrin 90-cı illərinin əvvəlində “uti possidetis” (nəyə malikiksə ona da malikik) prinsipi Yuqoslaviyaya dair konfransın yaratdığı Arbitraj Komissiyası tərəfindən təsdiq edildi. Komissiya 2 nömrəli rəyində bəyan edib: “Xorvatiyanın, Bosniya və Herseqovinanın serb əhalisi Yuqoslaviya xalqının tərkib hissəsi kimi öz müqəddəratını təyin etmək hüququna malikdir”. Bu halda vurğulanıb: “Açıq-aydın müəyyən edilib ki, istənilən şəraitdə təyini-müqəddərat hüququ dövlətlərin razılığa gəldiyi digər hallar istisna olmaqla müstəqillik əldə edilən anda (uti possidetis juris) mövcud sərhədlərin dəyişdirilməsinə aid olmamalıdır”. Daha sonra qeyd edilir ki, əgər hər hansı dövlətin ərazisində etnik, dini, linqvistik azlıqlar yaşayırsa, onlar beynəlxalq hüquqa uyğun olaraq öz identikliyinin tanınması hüququna malikdirlər. Azlıqların hüquqlarının təmin edilməsinə görə məhz dövlət məsuliyyət daşıyır. Yəni, azlıqlar onların yaşadığı dövlətlərin ərazisi çərçivəsində öz hüquqlarından istifadə edirlər. Bu rəy onu göstərir ki, etnik azlıq kimi Dağlıq Qarabağ ermənilərinin təyini-müqəddərat hüququ yalnız Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll edilməlidir. İkincisi, “xalqların təyini-müqəddərat hüququ” prinsipinin adından göründüyü kimi, bu prinsip milli dövlətlərə, yəni millət kimi
Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|