Arzu xanûmûn tÿqdim etdiyi Qarabaü mÿtbÿxi nömunÿlÿri
● 187
Hazırlanması:
Nardança üçün çoxlu nar dənələnir. Duzlanılır, teştə yığılır. Sonra dənələr
moruq suyunun köməyi ilə şirələnib yumurlanır. Qurutabənzər nar kündələri
çətən üzərinə sərilib qurudulur.
Boranı çığırtma
Tərkibi:_1_ədəd_ağ_boranı_2_baş_soğan_Şəkər_tozu_zövqə_görə_Zövgə_görə_duz_Hazırlanması'>Tərkibi:
1 ədəd ağ boranı
2 baş soğan
Şəkər tozu
zövqə görə
Zövgə görə duz
Hazırlanması:
Əsasən ağ boranıdan (və ya qırmızı) sütül vaxtı hazırlanır.
Kərə yağda soğan qovrulur. Kvadratşəkilli doğranmış, duzlanıb-istiotlanmış
boranılar əlavə edilib, ağzı örtülərək vam odda bişirilir. Yağa düşdükdə ha-
zırdır. Zövqə görə boranıya bir qədər şəkər tozu da əlavə etmək olar. Süfrəyə
sarımsaq-qatıqla verilir.
Sac şirniyyatı
Sacda şirniyyat o dövrün qaçılmazıdır. Etiraf
etməliyik ki, sacda şirniyyat
müasir elektrik sobalarından daha dadlı alınırdı. Əgər belə olmasaydı mənim
anam, dünya görmüş, 87 yaşında dünyasını dəyişmiş nənəm, Qarabağlı xanım
Nabat xatunun sevə-sevə, dönə-dönə bizlərə başa saldıqları sac fəsəlisi, sac
paxlavasından bu qədər bəhs etməzdilər.
Sac xörwklwri. (Cız-bız)
Sac
xörəkləri xüsusi bir yer tutur, sacda bişirilir.
Cız-bız sevilən bir yeməkdir. Hazırlanma qaydasında elə bir fərq yox-
dur. Lakin, çox yağlı cız-bıza dənələnmiş turş nar vurduqda çox ləzzətli olur
(Mənim təcrübəmə görə).
Qarabaü mÿtbÿxi
188 ●
Boz pört
Sac yeməklərindən əsasən Ağdam və Ağcabədidə sevilən, hazırlanan körpə
toğlu ətindən sac içi də hazırlanır. Əsasən qara toğludan hazırlanan bu yeməyə
heyvanın ən tez bişən yerlərindən doğranılır, mütləq böyrəyi də əlavə edilir. O
bölgədə bu sac içini özlərinə məxsus bir adla adlandırırlar. (Sıpa sidiyi).
Kwllwpaça
Qarabağ mətbəxində kəlləpaça sevilən yeməkdir. Əsasən
qoyun kəlləpaça-
sı. Bu xörəyi hazırlayarkən qazana quyruq da əlavə etmək olar. Körpə quzu
kəlləpaçasını tam suyu çəkilənədək odda saxlayıb, hər tərəfini qızartdıqda çox
ləzzətli olur. Xaş kimi süfrəyə verilən kəlləpaça turşu-sarımsaqla verildikdə
daha ləziz olur.
Löküt
Tərkibi:
200 q yumru düyü
400 q camış südü
Duz zövqə görə
Şəkər zövqə görə
Hazırlanması:
Yumru düyü yuyulur, qızdırılmış tavada quru-quru yaxşıca qovrulur. Qaynayan
südün içərisinə tökülür, aram-aram qarışdırılır. Bir çimdik duz, zövqə görə
bir qədər şəkər əlavə edilir. Hazır löküt odun qırağında üstü basdırılaraq yer
dəminə qoyulur.
Sac fwswlisi
Tərkibi:
500 q un
Su – apardığı qədər (xəmir normal birlikdə yoğrulur)
Duz – 1 xörək qaşığı
Yağ – zövqümüzə görə (4-5 xörək qaşığı yuxanı yağlamağa)
Arzu xanûmûn tÿqdim etdiyi Qarabaü mÿtbÿxi nömunÿlÿri
● 189
Hazırlanması:
Un götürülür, su və duz əlavə edilib yoğrulur. Üstü örtülüb bir qədər saxlanılır,
(25-30 dəq), sonra yumruq boyda kündələr tutulur. Bu kündələri, bacardıqca
nazik yayırıq. Nazik yayılmış iri yuxaların üzü ərinmiş kərə yağı ilə yağlanır.
Sonra isə elə oxlovunun uzunluğu boyunca, özünüzə doğru olan tərəfdən, içəriyə
doğru bükürük. Uzununa bükülmüş yuxanı bir tərəfdən yumurlaya – yumurlaya
axıra qədər gətiririk. Yenidən kündə alınır. Bu, yağlanmış, qatlanmış kündə də
yayılır (2,3 sm qalınlığında). Oxlovun bir ucu ilə yayılmış fəsəlinin üzərində
bir neçə dəlik açılır. Yayılmış, hazırlanmış fəsəli 5–10 dəq. saxlanılıb, ocağın
üstündəki sacın üzərinə sərilir. Hər iki ərinmiş kərə yağı ilə, yaxud quyruq yağı
ilə yağlanaraq qızardılır. Hazır fəsəlilər şəkər pudrası ilə pudralayıb süfrəyə
verilir.
Fwswli
Tərkibi:
Un- 1 kq
Su- apardığı qədər (normal bərklik)
Duz- 1 xörək qaşığı
Yağ- 500 q- 1 kq quyruq götürülür. Xırda-xırda doğranılır və ya ət maşı-
nından keçirilir. Odun üzərində əridilir.
Hazırlanması:
Xəmir yoğrulur, acıdılır ( 10–15 dəq.), qurut boyda kündələrə ayrılır. Sonra
nazik yuxalar yayılır. (Bir fəsəli üçün 6-7 kündə yayılır). Yuxaların hər biri ayrı-
ayrılıqda yağlanır. Yağlamaq üçün yağ belə hazırlanır: quyruq ət maşınından
keçirilir, odun üzərində əridilir. Xırdalanmış quyruqlar qıpqırmızı qızardılır.
Əridilmiş quyruq yağı ilə yuxalar bolluca yağlanaraq üst-üstə yığılır. 6-7 yuxa
üst–üstə yığıldıqdan sonra bir tərəfdən, uzununa bükülür. Ehmallıca uzununa
bükülmüş yuxalar əllə sıxılır, hər iki tərəfi isə bərkidilir. Alınan kündəni yenidən
2 sm qalınlığında yayılır, yağ tökülüb qızdırılmış tavaya qoyulur, ağzı kip
örtülüb, vam odda hər iki tərəfi qızardılır (quyruq yağında). Bişmiş, qızarmış
fəsəlilər qənd pudrası ilə unlanıb süfrəyə verilir.
Qarabaü mÿtbÿxi
190 ●
Külçw
Tərkibi:
Un- apardığı qədər
Süd – 1 l.
Şəkər tozu – 3-4 st.
Yağ – 200-250 q
Yumurta – 2-3 ədəd
Hil (döyülmüş)- 1 çimdik
Keşniş toxumu-1 x.q
1 kiloqram una 1 xörək qaşığı duz.
Hazırlanması:
Qarabağ mətbəxinin şirin təndir çörəyi. Teştə un ələnir, acı-xəmirə (balata),
duz əlavə edilir. Xəmiri yoğurmaq üçün maya hazırlanır. Hazırladığımız maye
qarışığına apardığı qədər un əlavə edilib normal bərklikdə xəmir yoğurulur.
Acıması üçün üstü örtülüb saxlanılır. Acımış xəmiri kündələyib yenidən kündəsi
düşmək (kündəsi gəlmək) üçün 1-15 saat gözlənilir. Daha sonra kündələr
yayılıb üzəri yumurtalanır, bəzədilir və dirə yapılır. Kündələr istənilən formada
bəzənilə bilər. Çəngəllə xətlər çəkib paxlavaşəkilli edə bilərsiz.
Parça-bozbaş
Tərkibi:
Ət (qoyun) 1 kq
Noxud 1 st (bir qədər az etmək olar)
2 baş soğan
1-2 x.q duz
1 çimdik zəfəran və ya 2 ədəd pomidor
Hazırlanması
Emal qazanda sümüklü qoyun əti asılır ( döş əti, qabırğa, boyun, irtmək, qol-bud
sümüyü, quyruq), bir qədər qaynadıldıqdan sonra kəfi alınır. Kəfi alındıqdan
sonra soğan və noxud əlavə edilir. Bunların da kəfi alındıqdan sonra 1.5-2
saat qaynadılır. Çalışmaq lazımdır ki, parça-bozbaşı yaşlı heyvanın ətindən
hazırlanılsın. Onda ətin suyu daha dadlı olur və çox qaynadığına görə də