Təbiət
2009
Gündəlik həyatdan (məs.,
•
otağın izolyasiyası, xəz paltar, termos) istiliyin saxlanılma
misallarını gətirir.
Məişət əşyaları arasında istilik keçirənləri və istilik izolyatorlarını təyin edir.
•
Təbii istilik izolyatorlarının (məs.,
•
tük, quş tükü, piy) orqanizmlər üçün əhəmiyyətini təhlil
edir.
Təb. IV. 6. Şagird materialları fərqləndirir, onların xassələrini müzakirə edir.
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
Obyektləri sadalayır və təhlil edir ki, onlar hansı materialdan ibarətdirlər.
•
Təbii və süni materialları təyin edir, onların istifadəsi haqqında söhbət aparır.
•
Təcrübələr aparır, materialların xassələrini (məs., istilik keçirmə, elastiklik, şəffaflıq,
•
möhkəmlik) təhlil edir, obyektləri hazırlamaq üçün konkret materialı seçmək səbəbini izah
edir.
İstiqamət: Yer kürəsi və ətraf aləm
Təb. IV. 7. Şagird obyektlərin yerləşməsini və qarşılıqlı yanaşmasını
müəyyən edir.
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
Xəritədə və planda horizontun tərəflərini (əsas və orta) müəyyən edir.
•
Xəritədə Gürcüstanın yerini müəyyən etməyi asanlaşdıran coğrafi obyektləri (məs.,
•
Qara
dəniz, Xəzər dənizi, Kavkasioni) seçir.
Sinif yoldaşları ilə Gürcüstanın yerləri haqqında təəssüratlarını bölüşdürür, harada ki,
•
olmuşdur, onları müxtəlif formalarla təqdim edir (məs., fotoşəkillər, rəsmlər, plakatlar).
Xəritənin vasitəsilə ekskursiyada nəzərdən keçirəcəyi obyektlərin siyahısını əvvəlcədən
•
təyin edir.
Təb. IV. 8. Şagird Yer kürəsinin formasını müzakirə edir.
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
Keçmişdə Yer kürəsinin forması haqqında müxtəlif xalqların nəzərlərini müqayisə edir.
•
Səyahətçilər haqqında informasiya toplayır və Yer kürəsinin forması haqqında təsəvvürlərin
•
formalaşmasında onların xidmətlərini müzakirə edir.
Məşhur səyahətçilərin marşrutlarını kontur xəritəsinə köçürür.
•
Təb.E. IV. - 3
Təbiət___2009__Təb._IV._9._Şagird_əhəmiyyətli_coğrafi_obyektləri_təhlil_edir.'>Təbiət
2009
Təb. IV. 9. Şagird əhəmiyyətli coğrafi obyektləri təhlil edir.
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
Xəritədən istifadə edir və Gürcüstanın əsas oroqrafik vahidlərini axtarır (məs.,
•
Kavkasioni,
Kolxeti aranı).
Xəritədən istifadə edir və Gürcüstanın hidroqrafik şəbəkəsini təşkil edən əhəmiyyətli
•
obyektləri axtarır (məs., Kür, Rioni, Paliastom, Paravan).
Atlasdan istifadə edir və kontur xəritəsinə Gürcüstanın əhəmiyyətli coğrafi obyektlərini
•
köçürür.
Təb. IV. 10. Şagird ətraf mühitdə təbii hadisələr nəticəsində yaranan
dəyişiklikləri təsvir edir.
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
Tanıdığı təbii fəlakətləri sadalayır. Onlar tərəfindən vurulan zərərin imkanları haqqında
•
ehtimallarını söyləyir.
Mühafizəçi funksiyasını yerinə yetirən təbii obyektlər haqqında (məs.,
•
meşə, dağ silsiləsi)
informasiya (məs., fotoşəkillər, sxemlər, rəsmlər) toplayır.
Yer kürəsinin səthindəki dəyişkənliklərin (məs.,
•
qurumaq, erroziya) səbəblərini
(təbii,antropogen) sadalayır.
İstiqamət : insan və ətraf mühit
Təb. IV.11. Şagird ictimai gigiyenaya və təhlükəsizlik davranış qaydalarına
riayət edir.
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
Illustrasiyalardan insan sağlamlığı üçün ən yaxşı təbii şərtləri seçir və öz seçimini
•
əsaslandırır.
Şərti qrafik işarələri (piktoqramları) tanıyır, hansılar ki, ictimai yerlərdə onun düzgün və
•
təhlükəsiz səmtləşməsinə imkan yaradırlar.
Bəzi yemək məhsullarının saxlanılma qaydaları haqqında söhbət aparır.
•
Təb.E. IV. - 4
Təbiət
2009
Təb. IV. 12. Şagird müxtəlif yaşayış mühitlərində insan həyatının yerini
təhlil edir.
Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:
Müxtəlif mühitdə yaşayan insanların məişət (geyim, yaşayış, yemək) xüsusiyyətləri haqqında
•
informasiya toplayır (məs., tematik illustrasiyalı kitablar) və müxtəlif üsullarla təqdim edir
(məs.,
qısa şərhlər, şəkillər).
Göstəriciləri (məs.,
•
fotoşəkillər, illustrasiyalar, birbaşa müşahidə) toplayır və yaşadığı
mühitdə insanların keçmişdə və müasir dövrdə iş fəaliyyətlərini təhlil edir, nəticələri kollaj
şəklində təqdim edir.
Müxtəlif mühitdə yaşayan insanlar tərəfindən bəzi əhəmiyyətli yemək məhsullarının (məs.,
•
çörək, şəkər) hazırlanma yolunu təsvir edir : xammal – orta məhsul – hazır məhsul.
İnsanların və heyvanların eyni təbii şərtlərlə uyğunlaşma xüsusiyyətlərini müqayisə edir.
•
Proqramın məzmunu:
Nəticələri verilən məzmunun əsasında əldə etmək olar:
Həyat mərhələsi:
Həyat dövrləri, toxum/cücərti/yetişmiş bitki, yumurta/süfrə/pul/kəpənək, kürü/çömçəquyruq/
qurbağa.
Nəsli kəsilmiş orqanizmlər:
Nəsli kəsilmiş orqanizmlər və onlara qohum müasir orqanizmlər, orqanizmlərin yox olma
səbəbləri.
Canlı orqanizmlərin ətraf mühitlə uyğunlaşması:
Orqanizmlərin müxtəlif yaşayış mühiti ilə uyğunlaşma xüsusiyyətləri, struktur və hərəkət
uyğunlaşmasının növləri.
Tarazlıq:
Cisimlərin tarazlığı, ling.
Materiallar və onların xassələri:
Təbii və süni materiallar: pambıq, şüşə, sement, polietilin və sairə. Materialların xassələri
(rəng, istilik keçirmə, elastiklik, şəffaflıq və sairə) və əşyaları hazırlamaq üçün onlardan uyğun
şəkildə istifadə.
İstilik ötürmə:
İstilik keçirən və keçirməyən materiallar. Təbii və süni istilik izolyatorları.
Yer kürəsinin xəritəsi:
Keçmişdə insanların təsəvvürləri, səyahət – kəşflər.
Təb.E. IV. - 5
