mif söz
97
USTAD
dərgisi \ Fevral 2016
96
USTAD
dərgisi \ Fevral 2016
Bakıda əməliyyatın əyalətdə keçiriləcəyini
eşidib qanım
qaralsa da, dostum Süleymanın
doğulduğu və dəfn olunduğu yerləri yenidən
görmək, Əyyub kişinin məzarını ziyarət
etmək haqda düşünmüşdüm. İnanılmaz
olsa da, məzarını ziyarət etmək istədiyim
adam qarşılamışdı məni. Arayıb-soraqlamış,
oğlunun sünnəti üçün ağlasığmaz məbləğdə
pul ödəyib məni Almaniyadan buralara qədər
gətirtməyi bacarmışdı...
Yolboyu necə sağalmasından, xəstəliyə
necə qalib gəlməsindən, təkliyin daşını
atıb yenidən evlənməsindən,
ona bu
yaşında yenidən atalıq sevincini yaşadan
Məhəmməddən danışırdı. Pəncərədən içəri
soxulan təmiz bahar küləyinin dalğalandırdığı
saçları və ağ saqqalı ona sirli, müdrik
görkəm verirdi. Dilindən eyni duanı eşidəndə
illərdir beynimdə səslənən o duaya mən də
qoşuldum: “Şükür kərəminə, ya rəbb! Verən
də sənsən, alan da!”
***
Məhəmmədin sünnətindən sonra bütün
tanışlar, qohumlar bər-bəzəkli çadırda yemək
süfrəsi arxasında toplanmışdı.
Əyyub kişi
asta və şirin səslə “Qurani-Kərim”dən
“Ənbiya” surəsini oxuyurdu. Hamı səssizcə
bu nur üzlü, səbir, əzm və iman sahibini
dinləyirdi. 83-cü ayəyə çatanda Əyyub
kişinin çöhrəsi daha da işıqlandı. Hamı
maraqla ona diqqət kəsildi. Əyyub kişi başını
qaldırmadan:
– Bu ayə, illərdir mənim səbrimin,
şükranlığımın açarıdır. Diqqət edin, lütf və
kərəm sahibi, rəhimlilərin ən mərhəmətlisi
nə buyurur: “Əyyubu yada sal.
Bir vaxt o,
Rəbbinə dua edərək belə demişdi: “Mənə
bəla üz verdi. Sən rəhimlilərin rəhimlisisən”.
1
Hamı təəccüb içində Əyyub kişinin
üzündəki işıq haləsinə tamaşa edirdi, o isə
səbri ilə İblisi utandırmış Əyyub peyğəmbərin
hekayəsini danışırdı...
1. İmam Cəfəri Sadiq, Əyyubu ağuşuna almış
bəlaların səbəbi haqqında bunları deyib: “Əyyuba
üz vermiş bəlaların səbəbi, onun ilahi nemətlər
qarşısında çox şükr etməsi idi. Onun imanına
həsəd aparan İblis, onun çox şükr etməsini
nemətə qərq olması ilə əlaqələndirmişdi. O,
Allaha: ”Sən Əyyubdan dünya nemətlərini alsan,
görərsən ki, o şükr edənlərdən deyil. Mənə icazə
ver, sübut edim ki, dediklərim doğrudur”, - deyir...
Allah İblisə icazə verdi, İblis əvvəlcə Əyyubun
var-dövlətini, sonra övladlarını əlindən çıxardı.
Lakin bu hadisələr Əyyubun şükrünü daha da
artırdı. Daha sonra Əyyubu xəstəliyə düçar
edib, hey-hərəkətini əlindən aldı. Lakin Əyyub
şükrünü davam etdirirdi. İblis bu böyük insanın
iradəsini qırmaq üçün hücumlarını şiddətləndirdi.
Ətrafdakıların “axı nə günah etmisən ki, belə
bəlaya düşmüsən” kimi qınaqları Əyyubun qəlbini
parçalayırdı. Amma misilsiz bəlalar qarşısında
Əyyub son nəfəsədək şükründən əl çəkmədi. Və
daha sonra Allah bütün aldıqlarını Əyyuba geri
qaytardı...
maraq saatı
99
USTAD
dərgisi \ Fevral 2016
98
USTAD
dərgisi \ Fevral 2016
B
ir çoxlarımız “cizgi roman”
ifadəsini gördükdə nəyə görəsə
ağlımıza uşaqlar, həm də azyaşlı
oxucular və pərəstişkarlar gəlir. Bəzən
düşünürəm ki, bunun səbəbi “cizgi roman”
və “cizgi filmi“ söz birləşmələrindəki “cizgi”
sözü ilə bağlıdır.
Bəlkə də rənglər, yaxud
sadəcə şəkillərlə... Hər halda, bu sualın
cavabını öyrənməyi çox istərdim. Nə isə...
Keçək bizim haqqında danışmaq istədiyimiz
“cizgi romanları”nın tarixinə.
Bu mediumun, incəsənət formasının
dəqiq yaranış tarixi və yaxud səbəbi hələ də
bizlərə məlum deyil. Ancaq düşünürük ki,
bu mediumun ilk nümunələri məhz Misir
ehramları divarlarına, Qobustan qayalarına
həkk olunmuş şəkillərdir. Tarixi ilə bağlı
isə onu qeyd etmək yerinə düşər ki, bu
gün inkişaf etməkdə olan “cizgi romanı”n
– komikslərin geniş kütlə ilə mütəmadi
görüşdüyü dövr 19-cu
əsrin sonundan
başlayır. Bu dövrdə ilk dəfə Cozef Pulitzerin
(bəli, bəli, məşhur Pulitzerin) “Yellou Kid”
(“Yellow kid”– sarı uşaq) adlı bir səhifəlik
komikslərini öz qəzetlərinin son səhifəsində
yayımlayır. Tez bir zamanda rəqib qəzetlər də
oxşar strategiyaya üz tuturlar. Hətta bir dövr
iki qəzet və iki fərqli rəssam “Yellou Kid”in
macəralarını yayımlamağa başlayır. Beləliklə,
20-ci əsrin ikinci onilliyinə qədər bu trend
öz yayımını davam etdirir. Bir səhifəlik
formatda olan
komikslər tədricən qəzet və
jurnalların, xüsusən də qeyri-ciddi zəmində
olan amerikan “pulp maqazin”lərin sonunda
bir neçə səhifədə və rəngli şəkildə oxuculara
təqdim olunur.
30-cu illərin əvvəllərində artıq Amerikada
komiks oxuyan insanlar qrupu formalaşır.
Dok Səvic (Doc Savage) dünyanın dörd
bir yanında başına gələn sərgüzəştlər, Fləş
Qordonun (Flash Gordon) kosmik macəraları
və Şadounun (Shadow) varlı superqəhrəman
alter eqosu milyonların qəlbini fəth edir.
Şadou (Shadow) hətta radiodram formasında
da tamaşaçı kütləsi ilə görüşür. Ancaq
qrafik romanların QIZIL ÇAĞI 1938-ci ildə
“Əkşən komiks 1”-in (“Action Comics 1”)
işıq üzü görməsi ilə başlayır. Bu komiksdə bir
neçə fərqli hekayə yer almış, üz qabığında
avtomobili havaya qaldıran göy paltarlı,
qırmızı plaşlı bir kişi əks olunmuşdu. Bu,
Sabahın adamı idi. Bəli, doğru oxudunuz,
Cerri Sigəl (Jerry Siegel) və Co Şusterin (Joe
Schuster) yaratdığı həmin qəhrəman. Bütün
dövrlərin ən çox komiks satmış adamı, polad
adam. SUPERMEN!
Bu qəhrəmanın
doğuşu ilə komiks tarixi
yeni qızıl çağa qədəm qoydu. Supermen qısa
zaman ərzində inanılmaz şöhrət qazandı.
Uşaqlar, böyüklər – hər kəs onu oxumağa
başladı. Radiodramlar, televiziya serialları
və Supermen adını daşıyan başqa məhsullar
kapitalist Amerikasında çiçəkləndi.
Ölümsüz hesab olunan Klark Kent
(Clark Kent) Supermenlə paralel başqa bir
qəhrəman yaratmaqla daha sakit, amma
daha köklü şəkildə oxucuları fəth etməyə
başladı. “Detektiv komiks” (“Detective
Comics”) jurnalında Bryus Ueyn (Bruce
Wayne) adlı heç bir super gücü olmayan şəxs
yaşadığı Qotham (Gotham) şəhərini qorumaq
üçün texnologiya və yaxın
döyüş sənətlərinin
vəhdətindən özünü yarasa adama – Betmenə
çevirir. Qeyd edim ki, “Detektiv komiks”
sonradan “Əkşən komiksi (“Action Comics”)
də alaraq öz məhsuluna çevirmişdi.
Diqqətinizi digər bir məqama da çəkmək
istərdik ki, bu dövrdə “Marvel komiks”
(“Marvel comics”) brendi hələ mövcud
deyildi, onun sahibi Martin Qudman (Martin
Goodman) “Timeli komiks” (“Timely
“Cizgi roman”
nədir?
Fərid Hüseynli