AzTarix Metodik+ Layout 1

46
6. ERKƏN VƏ ORTA TUNC DÖVRÜ
Standartlar: 1.2.2.; 1.3.1.
Məqsəd:
1. Tunc dövründə insanların birgəyaşayışında qəbilə icmasının tayfalarla əvəz
olunmasını fərqləndirir.
2. Tunc dövrünə aid tədqiqat aparır.
Təlim forması: qruplarla iş, kollektiv iş
Təlim üsulu: beyin həmləsi, BİBÖ
İnteqrasiya: Ə.1.1.4.; Az-d. 3.1.2.
Resurslar: İKT, xəritə, iş vərəqləri, dərslik, marker
Motivasiya:
– Göstərilən illüstrasiyalar digər dövrlərə aid olan illüstrasiyalardan nə ilə fərq -
lə nir? Onlar əhalinin həyat tərzi ilə necə bağlıdır?
Şagirdlərin fərziyyələri dinlənilir. 
«Azərbaycan tarixi. Qədim dövr» elektron vəsaitinə baxılır.
– Haqqında bəhs etdiyimiz dövrü zaman oxu üzərində müəyyən edin.
 Çap üçün deyil

---

47
Tədqiqat sualı: Tuncun kəşfi cəmiyyətin inkişafına necə təsir göstərmişdir?
Kollektiv iş: BİBÖ üsulundan istifadə edərək Tunc dövründə insanların birgə ya -
şa yış formalarını müəyyən edin.
BİBÖ – aşağıdakı mərhələdə aparılır.
3 sütundan ibarət cədvəl qurulur.
1) Şagirdlər problemlərlə bağlı bildiklərini söyləyirlər.
2) Həmin məsələ ilə bağlı bilmək istədiklərini söyləyirlər, yazırlar. Dərsin sonun -
da şagirdlərin mövzu ilə bağlı öyrəndikləri BİBÖ cədvəlinin 3-cü sütununa yazılır.
Tədqiqatın aparılması: Suala cavab almaq üçün qruplara («Sərkərtəpə», «I Kültə -
pə», «Babadərviş», «Maxta», «Gəmiqaya») aşağıdakı tapşırıqlar yazıl mış iş vərəqləri
təqdim etmək olar.
I qrup: Tuncun misdən hansı üstün cəhətləri vardı? İzah edin.
II qrup: Tunc dövründə insanların təsərrüfat həyatında olan dəyişikliklər haqqında
tədqiqat aparın. 
III qrup: Birinci böyük ictimai əmək bölgüsü necə baş verdi və onun mahiy yə -
tini izah edin.
IV qrup: İkinci böyük ictimai əmək bölgüsü necə baş verdi və ən mühüm
yeniliklərini göstərin.
V qrup: Tunc dövründə qəbilə icmasının tayfalarla əvəz olunmasını göstərməklə
fərqləndirin.
Məlumatın mübadiləsi: Qruplar müəyyən olunmuş vaxt ərzində tapşırıqları
cavab landırıb təqdim edir lər.
Məlumatın müzakirəsi: Cavablar müzakirə olunur, əlavələr edilir, qiymətlən dir -
mə aparılır.
Гядим дювр
М и н и л л и к л я р
Я с р л я р
... ... ... 100 ... ... ... ... ... 40 ... ... 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6
Ерадан яввял  (е.я.)
Бизим ера
(b.e.)
Bilirəm
İstəyirəm biləm
Öyrəndim
 Çap üçün deyil

---

48
Qrupların qiymətləndirmə meyarları:
Ümumiləşdirmə və nəticə: Tədqiqat aparılaraq tuncun alınması ilə ictimai, iqti-
sadi həyatda olan yeniliklər, əkinçilik və maldarlıqda olan uğurlar, birinci və ikinci
ictimai əmək bölgüsünün yaranması, sənətkarlığın müstəqil sahəyə çevrilməsi, ibtidai
memarlıqda, incəsənətdə olan uğurlar, insanların birgəyaşayış qaydalarında olan
yeniliklər müəyyən edilir.
Yaradıcı tətbiqetmə: «Tuncun kəşfi ilə cəmiyyətdə olan dəyişikliklər  anaxaqan -
lı ğının ataxaqanlığı ilə əvəz edilməsinə necə zəmin yaratdı?» – esse yazın.
Ev tapşırığı: Müxtəlif mənbələrdən istifadə edərək «Tunc dövründə Azərbaycan
ərazisində yaşayış məskənləri» haqqında məlumat toplayın.
Refleksiya və qiymətləndirmə: 
1. Hansı yolla Tunc dövrünün xüsusiyyətləri öyrənildi?
2. Birinci və ikinci ictimai əmək bölgülərinin xüsusiyyətlərini öyrənmək üçün
hansı üsullardan istifadə etdik?
3. Nəticə əldə etmək üçün biz nə etdik?
Şagirdlər fərdi şəkildə qiymətləndirilir.
Qiymətləndirmə meyarı:
1) tədqiqataparma; 2) fərqləndirmə.
Formativ qiymətləndirmə:
I səviyyə
II səviyyə 
III səviyyə 
IV səviyyə
Tunc dövrünə aid ma -
 terial lar  seçir
Materiallar əsasında
tədqiqat aparmaqda
çətinlik çəkir
İllüstrasiyalar  əsa sın -
da  təd qi qat  aparır
Tunc dövrünə aid mad   -
di mənbələri qrup 
-
 laşdırır və asan lıqla
tədqiqat aparır
Qəbilə və tayfaları
çətin liklə  fərqləndirir
Tunc dövrü insan 
-
ları nın  bir gə yaşayış
qay dalarını,  tayfa la -
rın həyatını seçir
Tunc dövründə insan - 
 ların 
bir  gə yaşayış
formalarını  fərq lən -
dirir
Tunc dövründəki in -
san ların  birgə yaşa yı -
şın 
da olan fərqləri
asan 
lıqla seçir və
mad di mənbələrlə fik -
rini təsdiq edir
Qruplar
Mənbələrdən
düzgün
istifadə
Təqdim -
etmə
Tapşırıq 
vaxtında yerinə 
yetirilib
Əmək -
daşlıq
Ümumi
nəticə
I
II
III
IV
V
 Çap üçün deyil

---

49
Standartlar: 2.1.2.; 5.1.2.; 1.3.1.
Məqsəd:
1. Azərbaycan xəritəsində Son Tunc – İlk Dəmir dövrü abidələrinin yerini müəy -
yən edir;
2.  Azərbaycan mədəniyyətinin qonşu xalqların mədəniyyəti ilə qar 
şı 
lıqlı
əlaqələrini izah edir.
3. Son Tunc və İlk Dəmir dövrü insanlarının birgəyaşayış formalarını əvvəlki
dövrlərdən fərqləndirir.  
Təlim forması: qruplarla iş, kollektiv iş 
Təlim üsulu: beyin həmləsi
İnteqrasiya: Ü-t. 2.1.2.; 5.1.2.; C. 3.1.2.  
Resurslar: illüstrasiyalar, iş vərəqləri, dərslik, xəritə, elektron vəsait
7.  SON TUNC – İLK DƏMİR DÖVRÜ
Motivasiya:
Гядим дювр
М и н и л л и к л я р
Я с р л я р
... ... ... 100 ... ... ... ... ... 40 ... ... 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1 2 3 4 5 6
Ерадан яввял  (е.я.)
Бизим ера
(b.e.)
 Çap üçün deyil

---