İkinci dünya müharibəsinin abş üçün nəticələri

 
199 
çılıq  etmişdi.  Misir  tərəfində  leytenant kimi müharibədə  iştirak 
etmişdi.  1957-ci ildə Kuveytə gəlmiş,  1959-cu ildə burada FATX 
yaratmışdır.  Bu təşkilat tezliklə FAT-ın nüvəsinə çevrilmişdi. Fə-
l
əstin Milli Sovetinin sessiyasında (1969-cu il fevralın 1-4-ə qədər 
Qahir
ədə keçirilmişdi) o FAT-ın başçısı seçilmiş və FAT icraiyyə 
komit
əsinin sədri  postunu  tutmuşdur.  Onun  ölümündən sonra 
F
ələstin muxtariyyatına Triumvurat başçılıq edirdi.  Bunlar “köhnə 
qvardiya”  adlanır  və  “Yasir  Ərəfatın  Yaxın  silahdaşları  idilər.  
F
ələstinin müvəqqəti prezidenti olan Fərrux Qaddumi və Mahmud 
Abbas is
ə  onun üzvləri oldular.  Tezliklə  Yasir  Ərəfatın  yerini 
Mahmud Abbas tutdu. 2005-
ci il yanvarın 9-dan o, Fələstin mux-
tariyy
ətinin prezidenti oldu.  Prezident seçkilərində 62,3% səs top-
ladı.    Yenə də  Şarm  Əl  Şeyxdə  Misir və  İordaniyanın  iştirakı  və 
ABŞ-ın dəstəyi ilə Şaron və Mahmud Abbas arasında görüş oldu.  
Görüşdə nəzərdə tutulurdu ki, 4 il ərzində Yaxın Şərqdə zorakılığa 
son qoyulsun.  Bu hadis
ədən sonra Al-Aksa  intifadı  başa  çatmış 
oldu.  Tezlikl
ə  İordan  çayının  qərb sahilində  və  Qəzzə  bölgəsin-
d
əki Fələstin məskənlərindən geri çəkilmə  baş  verdi.    Lakin 
f
ələstinlilər yenə də terroru davam etdirdilər.  
2005-
ci il mayın 5-də İsrail və Fələstin arasında danışıqların 
davam etdirilm
əsi ilə  əlaqədar beynəlxalq  konfrans  çağırıldı.  
Beyn
əlxalq ictimaiyyət 2005-ci ildə Fələstin Muxtariyyətinin yeni 
r
əhbərliyinə  vəd etdi ki, 1,2 mlrd dollar, o cümlədən  ABŞ-ın 
özünd
ən  350  mln,  Aİ-dən isə  330 mln dollar vəsait verəcəklər.  
Bununla  yanaşı,  Mahmud  Abbas  ərəb ölkələrindən də  500 mln 
dollar götür
əcəyini güman edirdi.  
“Şaron planı” 
2005-ci il avqustun 17-d
ən sentyabrın 12-dək “Şaron planı” 
əməli  olaraq  reallaşmış  oldu.    Şaron  göstərirdi  ki,  aralığın 
götürülm
əsi üçün daxili problemləri həll etmək vacibdir.  
Bununla 
yanaşı,  Şaron  bildirdi  ki,  İsrail  vəziyyəti diqqətlə 
izl
əyəcək, fələstinlilər tərəfindən  İsrailə  qarşı  hər  hansı  hücum 
d
əmir çomaqlarla itələnəcəkdir.  BMT-in  baş  katibi  Kofi  Annan 
İsrailin bu addımını  “cəsarətli qərar” kimi qəbul etdi və bildirdi ki, 
Yax
ın  Şərqdə  sülhün bərpası  üçün  böyük  uğur  naminə  hər iki 
t
ərəfin liderlərindən, hər hansı bir qurban vermək tələb olunur və 

---

 
200 
onları əməkdaşlığı genişləndirməyə çağırdı.  Lakin Şaronun 2006-
cı  ilin  yanvarında  xəstələnməsi və  əmək qabiliyyətini itirməsi bu 
m
əsələləri  böyük  sual  altına  qoydu.    Onun  vəzifəsini icra edən 
Olmert elan etdi ki, o, F
ələstinlilərlə  çox mürəkkəb məsələ  olan  
barışıq  siyasətini davam etdirmək fikrindədir.  Seçkilərdə  onun 
partiyası (“Qadima”)qələbə çatdı və o, baş nazir oldu.  2006-cı il 
yanvarın  25-də  olan Fələstinin  qanunverici  orqanına  seçkilərdə 
“H
əmas” partiyası (yəni İslam müqavimət hərəkatı)132 yerdən 76-
sını aldı.  Hakim partiya olan FATX cəmi 43 yer tutdu.  Bu zaman 
“HƏMAS”ın liderləri 2006-cı il mart 3-5-də Rusiyaya səfər edərək 
RF-
nin Xarici İşlər naziri  S.Lavrovla görüşdülər.  Bu təcridlilik-
d
ən  qurtarmaq  üçün  atılan  ilk  addım  idi.    2006-cı  martın  20-də 
“H
əmas”ın üzvlərindən hökumət təşkil edildi. Hökumətin tərkibin-
d
ə FATX üzvzəri yox idi.  Həmas öz barışmamazlıq mövqeyindən 
əl çəkəcəyini bildirdi.  
 
“Vaşinqtonun Yaxın Şərq siyasətinə lobbizmin təsiri” 
ABŞ-ın Yaxın Şərq siyasətinə təsir edən əsas amillərdən biri 
olan y
əhudi lobbisi təkcə  Vaşinqtonun  xarici  siyasətinə  deyil, 
h
əmçinin bütövlükdə regionda cərəyan edən hərbi-siyasi proseslərə 
kifay
ət qədər öz təsirini göstərməkdədir.  
ABŞ-da mövcud olan və  öz dövlətlərinin  milli  maraqlarını 
müdafi
ə edən lobbilər sırasında heç bir ölkənin lobbisi yəhudilərin 
lobbisi il
ə müqayisə oluna bilməz.  Sionist lobbisinin ABŞ-ın icra 
v
ə  qanunverici  orqanları  ilə  geniş  əlaqələrinin  yaradılması,  for-
malaşdırılması  və  tədricən  inkişaf  etdirilməsi Vudro Vilsonun 
ABŞ-da prezidentlik illərinə təsadüf edir.  Bu gün artıq ABŞ mil-
yon
çularının 20%-i yəhudi mənşəli sahibkarlardır.  “Aparıcı siyasi 
partiya
ların  seçki  fondlarına  yəhudi ödəmələrinin həcmi respub-
likaçılarda 40%-ə, demokratlarda isə 60%-ə çatır.  İllik büdcəsi 1 
milyard dollar t
əşkil edən filantropik qrumların şəbəkəsinə nəzarət 
d
ə yəhudi icmasının əlindədir”.  
Bir sıra faktorlar vardır ki, həmin faktorlar yəhudilərə ABŞ-
ın siyasi həyatına kifayət qədər təsir etməyə imkan verir.  Bunlar 
aşağıdakılardır: 

---

 
201 
-  Amerika y
əhudi kapitalistlərinin  yuxarı  təbəqəsinin  ABŞ 
iqtisadiyyatında güclü maliyyə və iqtisadi mövqelərə malik olması; 
Ölk
ə  həyatında xüsusi əhəmiyyət  daşıyan  regionlarda  yerləşməsi.  
ABŞ  əhalisinin cəmi 3%-ni təşkil  edən yəhudilərin 89%-i faktiki 
olaraq ABŞ-ın 12 ən mühüm ştatında yaşayırlar.  “Məhz bu ştatlar-
da prezident v
ə senat seçkilərində həlledici səsə malik olmaq vacib 
əhəmiyyət kəsb  edir.    Nyu  York,  Kaliforniya,  Pensilvaniya,  İlli-
noys,  Massaçusets  kimi  ştatlarda  faktiki  olaraq  yəhudilərin səsi 
h
əlledici əhəmiyyətə malikdir”.  Prezident seçkilərində hər iki rəqi-
bin  - 
demokratların  və  respublikaçıların  seçki  kampaniyalarına 
küllü miqdarda maliyy
ə  sərf edən yəhudi lobbisi, nəticə  etibarilə 
seçkinin n
əticələrindən  asılı  olmayaraq  Ağ  Evdə  öz mövqeyini 
qoru
yub  saxlamaq  imkanı  əldə  edir; Kütləvi informasiya 
vasit
ələrində  yəhudilərin güclü mövqeləri,  Sionist və 
sionizmyönlü t
əşkilatların  geniş  şəbəkəsinin  ABŞ-da fəaliyyət 
göst
ərməsi.  
Ərəb lobbisinin bir sıra təşkilatlarda təmsil olunmasına kifa-
y
ət qədər maliyyə potensialının mövcudluğuna baxmayaraq ABŞ-
ın  Yaxın  Şərq siyasətinə  kifayət qədər təsir edə  bilmir.    Ərəb 
lobbisinin 
əsas təsir vasitəsi təbii ki neft və  neft  embarqosudur.  
Ərəb lobbisinin vahid fəaliyyət mexanizmi işlənib hazırlanmamış-
dır ki, buna səbəb də ərəbdaxili ziddiyyət və qarşıdurmadır.  Məhz 
bu faktor da y
əhudi lobbisinin nəinki  regionda  uğurla  manevr 
etm
əsinə, həmçinin rəsmi  Vaşinqtonun  Yaxın  Şərq siyasətinə 
güclü v
ə hiss ediləcək təsir göstərməsinə əlverişli imkan yaradır.  
 
ABŞ və ərəb dünyasının bəzi ölkələri.  ABŞ-İraq münasibətləri 
1990-
cı il avqustun 1-dən 2-nə keçən gecə 150 min nəfərlik 
İraq ordusu Küveytə hücum etdi.  İraqın Küveytə təcavüz etməsi 
ilk günd
ən beynəlxalq  etiraz  dalğası  ilə  qarşılandı.    Bu  təcavüz 
dün
ya  bazarlarında  neftin  qiymətinin  qalxmasına,  maliyyə  bazar-
larında dərin böhrana səbəb olduğundan, təcavüzün kollektiv ola-
raq aradan qa
ldırılmasında ABŞ-ın liderliyi ön plana çıxdı.  ABŞ 
İraqa qarşı tətbiq olunan BMT qətnamələrinin qeyd-şərtsiz olaraq 
h
əyata keçirilməsini tələb edirdi. 1991-ci ilin əvvəllərində ABŞ-ın 

---