Microsoft Word bibloqrafiya-20. 09. 2017. doc

P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
168
1918-ci ild  erm ni qaniç nl rinin Gümrüd  tör tdikl ri q r n-
lar zaman  
ziz  migilin qohum- qr bas n n bir qismi Qars 
vilay tin , bir qismi A baban n da  k ndl rin , bir qismi d  Az r-
baycana qaçm lar.  ziz  migilin ail si erm ni silahl lar n n  ll -
rinin çatmad  A baban n Ell royu u (sonralar Ell rk nd) k ndin  
p nah g tirmi l r. Düz 70 ild n sonra A baba- ör yelin ba n n 
üstünü yen  qara buludlar ald . Bu d f  el-oba bird f lik yer-
yurdundan p r n-p r n dü dü, s p l ndi Az rbaycan n  ks r rayon 
v  k ndl rin .  
M n h l  Amasiya rayon Partiya Komit sind   i l diyim son 
ill rd  raykomun kitabxanas na  r vandan gönd ril n kitablarla 
tan  olur, Türkiy  v  Az rbaycan  leyhin  yaz lm  kitablar  diq-
q tl  oxuyurdum. Hiss edirdim ki, hadis l rin gedi i heç n  yax  
v d etmir. Çox keçm di ki, 1988-ci ild  Erm nistan Az rbaycana 
qar   razi iddias  ir li sürdü v  ilk ac   n tic si Q rbi Az rbay-
candan türkl rin etnik t mizl nm si oldu. El  h min vaxtdan kitab-
xanalarda “erm ni m s l si”nin mahiyy tinin aç lmas , az rbay-
canl lar n soyq r m , deportasiyas   v  repressiyas  tarixinin ara -
d r lmas  il  m
ul olma a ba lad m. Buludxan mü lliml  ilk ün-
siyy tim d  90-c  ill rin  vv ll rind   m hz M.F.Axundov ad na 
Milli Kitabxanada oldu. Filologiya elml ri doktoru, professor 
smay l M mm dov kitabxanan n foyesind  tez-tez elmi müba-
his l r ed n bir cavan o lan   m n  göst rib: “Tan  ol, Buludxan 
mü llim s nin yerlindir” – dedi. Biz do ma adamlar kimi görü dük 
v  o günd n ünsiyy timiz davam edir.  
lk ünsiyy td n sonra bu g nc o lan n özünü sözün h qiqi m -
nas nda elm   h sr etdiyini y qin etdim.  ntensiv elmi axtar lar n 
n tic si idi ki, Buludxan mü llim tezlikl  dilçilik sah sind   n g nc 
elml r doktoru ad na layiq görüldü.  
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
169
M n bir müdd t Akademiyan n Milli Münasib tl r  nstitutunda 
i l m kl  yana , “Xalq q zeti”nd   d   i l m li oldum. Buludxan 
mü llim q zetin texniki m s l l r üzr  redaktor müavini  brahim 
Öm rovun yan na g l r, yazd  kitablara dizayn verdir r, m niml  
d  görü rdi. Bu görü l rin birind  Buludxan mü llim Pedaqoji 
Universitetin n ri olan v  ba  redaktoru oldu u “D d  Qorqud” 
jurnal  üçün bir m qal  yazma m  ist di. 2002-ci ild  “A baba v  
ör yeld   D d  Qorqud izl ri” ba l ql   m qal m Buludxan mü l-
limin say sind   h min jurnalda d rc edildi. M n Prezident Kitab-
xanas nda i l m y  ba lad qdan sonra  brahim Öm rov dizayn ver-
diyi Buludxan mü llimin kitablar n   v  onlar n elektron versiya-
lar n  kitabxanam za gönd r r, biz d  onlar   d rhal öz sayt m zda 
yerl dir rdik.  brahim Öm rovla Buludxan mü llimin aras nda 
xeyli ya  f rqi olsa da, möhk m dost idil r. 2014-cü ild   brahimin 
q fild n dünyas n   d yi m si onun bütün dostlar n , ham dan çox 
da Buludxan mü llimi sars td .  brahimin yax n qohumlar  aras nda 
q l m  hli çox olsa da,  brahimin xatir sinin  b dil dirilm si mis-
siyas n  Buludxan mü llim t kba na öz üz rin  götürdü. Dostlu a 
s daq t nümun si göst r n Buludxan mü llim “A l n zirv sind  
sön n bir ç raq” adl  xatir  kitab n   brahimin v fat n n ildönümü-
n d k çap etdir r k, qohum- qr balara, dost-tan lara paylad .  
Deyirl r, aliml r  sas n üç kateqoriyaya bölünürl r. Bir qrup 
aliml r özl rini bir növ h yatdan t crid edir, yaln z elmi axtar larla 
m
ul olur, bir növ t rki-dünyal q edirl r. Bu cür aliml r  çox 
nadir hallarda rast g linir v  onlar n q rib likl ri haqq nda  hvalat-
lar söyl nilir. Dig r bir qrup aliml r t kilatç   v   m ns bp r st 
olurlar. Onlar elm dal nca ona gör  gedirl r ki, alim titulundan 
istifad  edib mü yy n v zif y  yiy l nsinl r v  bundan istifad  
ed r k öz ail sinin, qohum- qr bas n n gün-güz ran n  firavan 

---

P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
170
etsinl r. Bel l ri yüks k karyera  ld  etdikd n sonra tabeçiliyind  
olan aliml rin elmi t dqiqatlar na haz r ndan  rik ç x rlar. Üçüncü 
qrup aliml r is   sl pedaqoq-aliml rdir. Bu q bild n olan aliml r 
gec -gündüz öyr nir, öyr ndikl rini is  sev -sev   t l b l rin   v  
g nc t dqiqatç lara çatd r rlar. Bu q bild n olan aliml r elmi  s r-
l rl  yana , d rslikl r yaz r, tez-tez simpoziumlarda, konfranslarda 
m ruz l r edir, vacib sayd qlar  mövzularla ba l   m tbuatda d rc 
olunurlar. M n hesab edir m ki, Buludxan mü llim m hz üçüncü 
q bild n olan aliml rd ndir. Bel l ri daha çox sevilir, daha çox 
xat rlan r, yadda lara  b di olaraq h kk olunurlar.  
Buludxan mü llim alim m suliyy ti v   r fli pedaqoq ad n  
qo a da ma  bacar r. Bunlar n üz rin   sil-n cab td n g l n 
a ayanal q, gözütoxluq v  xeyirxahl q kimi keyfiyy tl r  lav  edil-
dikd , zirv d   q rar tutan kamil insan obraz  canlan r gözl rimiz 
önünd . Kamil insanlar is  seçilmi l rdir v  onlar  b diya ar 
olurlar. 
 
Mustafa Nazim  
P r o f e s s o r B u l u d x a n
z i z o l u X l i l o v u n B B L O Q R A F Y A S I
171
 
A R ÜR KL  AL M 
 
Filologiya elml ri doktoru, professor, görk mli dilçi alim Bulud-
xan X lilov ana dilimizin ke iyind  namusla dayanan, onu yad 
t sirl rd n qoruyan v   h m d  qoruma n yollar n  sad , ayd n 
kild  göst rm yi bacaran, el  özü d  qorunmal  olan qiym tli ziya-
l lar m zdand r. Bunu biz onun h m geni   t l b  auditoriyalar nda 
oxudu u mühazir l rind , çoxsayl  görü l rind , televiziya v  radio 
verli l rind ki, beyn lxalq elmi konfrans v  simpoziumlardak  
s ri t li, c sar tli ç x lar nda, ayr -ayr   m tbuat s hif l rind   d rc 
olunmu  elmi t hlilli ara d rma m qal l rind , h m d  bir dost kimi 
söhb tl rimizd  – bir sözl , h r bir m qamda görüb,  ahidi oluruq. 
O, h mi  deyir ki, dili adi bir  ya kimi yox, h yati  h miy-
y tli bir canl  varl q kimi geni  m nada qorumaq laz md r. 
Onun fikrinc , kim ki m nsub oldu u dild  ayd n, s lis v  düz-
gün dan ma   v  yazma  bacar rsa, bax bu, el  dilin ke iyind  
dayanmaq dem kdir. 
Buludxan mü llim  gör , çirkab  özünd n d f ed r k sahil  
atan dal alar kimi, dil d  özü-özünü t mizl m yi, z nginl dir-
m yi, qoruma  bacar r. 
Buludxan X lilova gör , dünyada mütl q m nada saf dil yox-
dur. Bizim dilimiz d  onu  hat  ed n  cn bi dill rin t sirind n tam 
m nas  il  t crid oluna bilm z. Bel  oldu u halda heç inki af edib 
ya aya da bilm z. 
Onun yana mas na gör , dil tarix n h m öz daxili imkanlar , h m 
d  al nma sözl r vasit sil  z nginl mi  v  z nginl m kd dir v  s. 
Buludxan mü llim elmi mülahiz l rind  çox m tl bl r  
toxunur v  haql  olaraq bir s ra vacib tövsiy l rini d   sirg mir. 

---