Muh?ndis ekologiyas? 11esas
Yüklə 3,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 11.6. Ultrab növ yi v infraqırmızı üalanma v onların t hlük si
- 11.7. traf mühitin radioaktiv çirkl nm l rd n mühafiz si v radiasiya s viyy sin n zar t
- “ traf mühit v t bii ehtiyatların monitorinqinin aparılması qaydaları haqqında”
478
11.6. Ultrab növ yi v infraqırmızı üalanma v onların t hlük si ıq
üalanması – spektrin optik sah sind elektromaqnit d yi m sidir; i ıq üalanması görün n v görünm y n ultrab növ yi (dal a uzunlu u 0,1 – 0,38 mkm olan) v infraqırmızı (dal a uzunlu u 0,78 – 3,4 mkm olan) üalardan ibar t olur. Ultrab növ yi üalar sas n kimy vi enerji da ıyıcısı, infraqırmızı üalar is istilik da ıyıcı rolunu oynayır. Ultrab növ yi
üalar insan orqanizmin müsb t bioloji t sir göst rir v eyni zamanda da d rinin tündl m sin s b b olan eritel effekti yaradır. Lakin ultrab növ yi
üaların yüks k intensivliyi d rinin v gözl rin tor qi asının yanmasına s b b olur ki, bu da görm qabiliyy tinin itm si il n tic l nir. Ultrab növ yi üalanma kvars lampaları, elektrik qövsü, lazer qur uları il i l dikd , elektrik v qaz qaynaqları i l rind meydana g lir. Ultrab növ yi üalanmalardan qorunmaq üçün paltar, parça, adi ü eyn kl rd n istifad olunur. S nayed istilik üalanmasının sas m nb yi – alovla yanan sobalar, buxar k m rl ri v istilik aqreqatlarıdır. stilik üalanmasından müdafi üsulları: - istilikayırma m nb l rinin aradan qaldırılması;
479
- ekranlama (k rpic, t n k , asbest (odadavamlı lifli mineral) v alüminiumdan hazırlanmı ksetdirici ekran); - uducu ekranlar (su v asma p rd l r); - f rdi qorunmalar (i paltarı, keç lyapalar, istiy davamlı ayaqqabılar v lc kl r, göy r ngli ü d n hazırlanmı qoruyucu eyn kl r). 11.7. traf mühitin radioaktiv çirkl nm l rd n mühafiz si v radiasiya s viyy sin n zar t traf mühitin radioaktiv çirkl nm d n mühafiz si sah sind f aliyy t “Ekoloji t hlük sizlik haqqında”,
Respublikasının Qanunları v bu qanunların icrası il laq dar hazırlanmı “ traf mühit v t bii ehtiyatların
sasnam (Nazirl r Kabinetinin 1 iyul 2004-cü il tarixli, 90 saylı q rarı il t sdiq edilmi dir) il h yata keçirilir. T bii mühitin radiasiya raitin 2 göst rici üzr n zar t edilir: •
•
480
traf mühitin radiasiya fonu üzr günd lik mü ahid l r ölk nin bütün bölg l rini hat ed n 41 mü ahid m nt q sind olmaqla 36 nöqt d gün rzind 3 d f olmaqla saat 09:00, 15:00, 18:00 rad l rind , dig r 5 nöqt d (O uz, amaxı, Ma ta a, Xanlar, Kürd mir) radiasiya fonu haqqında m lumatların fövq lad hallarda verilm si n z rd tutulmu dur. Az rbaycanla h ms rh d dövl tl rin nüv enerjisi mü ssis l ri oldu unu n z r alaraq, ölk razisind
radiasiya s viyy sin operativ n zar tin t kili m qs di il ölk nin s rh dboyu razil rind , o cüml d n Qazax, Beyl qan, Astara, Xaçmaz, Zaqatala, S d r k (Naxçıvan MR), Bakıda avtomatla dırılmı qamma-fon monitorinq b k si v informasiya mübadil si sisteminin yaradılmasına ba lanılmı dır. Bu m qs dl Ekologiya v T bii S rv tl r Nazirliyinin operativ rejimd f aliyy t göst r n qeyd olunan struktur bölm l rind radiasiya s viyy sini mexaniki üsulla ölçm y imkan ver n, Atom Enerjisi üzr Beyn lxalq Agentlikl texniki m kda lıq proqramı ç rçiv sind alınmı dozimetrik cihazlar qura dırılmı dır. Günd lik aparılan monitorinqin n tic l ri sasında “Respublika razisind t bii mühitin faktiki radiasiya
481
raiti” adlı günd lik bülleten hazırlanaraq, ölk nin q rar q bul ed n xsl rin , dövl t orqanlarına t qdim olunur v internetd yerl dirilir. Gün
üalarının f allı ından asılı olaraq günd lik radiasiya fonu respublika razisind mövsüml r üzr d yi k ndir. Bel ki, daxil olan m lumatların t hlili göst rir ki, Bakı-Ab eron zonasında günd lik radiasiya fonu qı mövsümünd 8-13 mkR/saat, yaz mövsümünd 7-14 mkR/saat, yay mövsümünd 6-13 mkR/saat, payız mövsümünd is 7-15 mkr/saat arasında d yi ir v t bii fondan cüzi k naraçıxma mü ahid olunur. Ümumilikd is bu zonada günd lik radiasiya fonu 6-15 mkR/saat arasında mü ahid edilir v t bii fon daxilind d yi ir. Naxçıvan MR-nın razisind günd lik radiasiya fonu qı mövsümünd 10-14 mkR/saat, yaz mövsümünd 10-15 mkR/saat, yay mövsümünd 10-16 mkR/saat, payız mövsümünd is 10-15 mkR/saat arasında d yi ir. Naxçıvan MR-nın razisind günd lik radiasiya fonu 10- 16 mkR/saat arasında (t bii fon daxilind ) mü ahid dilir. Da k s n-G d b y zonasından daxil olan mü ahid m lumatlarına sas n, bu zonada günd lik radiasiya fonu qı mövsümünd 6-9 mkR/saat, yaz mövsümünd 6-10 mkR/saat, yay mövsümünd 6-14 Yüklə 3,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|