Ulduz Dekabr 20151115 Layout 1
Yüklə 0,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Aylıq ədəbiyyat dərgisi 87 ULDUZ
- Aylıq ədəbiyyat dərgisi 88 ULDUZ
özünəməxsus göstərirdi. İstanbul, sinəsində xaç gizlədib, özünü müsəlman kimi qələmə verən, inamını, dinini eşqinə qurban verən xanıma bənzəyirdi. İstanbul mənə bənzəyirdi. İstanbulun tarixində bir xristian qızının da göz yaşı əbədiləşib. İndi, Deyala Salvador Vera İstanbul üçün sadəcə təbəssümü oğurlanmış Mona Liza idi. TUTEN XATUN Nə azadam bu aləmdə, nə də ixtiyarım var. Nə qüssə əl çəkir məndən, nə dildə bir qərarım var. Dilim bağlı, gözüm bağlı, qulağım kar, üzüm gülməz. Günə həsrət qalan günsüz, səfasız laləzarım var. (Bir müəllifin) Әmon. Amon. Ay Amon. Külək danışır... Misir dünyanın ən sirli məkanıdır. Sarı qumlu səhra üzərində yerləşən bu yerin yaşını heç kim bilməyir. Deyilənə görə, izi itirməkdən ötrü Tanrı buraları qum səhrasına çevirmişdir. Kim bilir bu dövrümüzə kimlərin izi daşlaşmış şəkildə gəlib çatacaqdı? İlanlar sürünür üzərində. Cızılmış müvəqqəti naxış bir müddət sonra əsən küləklə yox olar. Qızmar günəş altında gözlərin qaralar. Uzaqlara baxdıqca sonsuzluqdan usanarsan. İçinə çökmüş istilik həm də sənə xoş gələr. Həmin anda Məcnuna dönərsən, ya özünü elə hiss edərsən. Yalnız zınqırov səsi səni sevindirə bilər. Səhrada tək deyilsən. Sarvan böyük bir dəvə karvanının önündə gedir. Hara gedir? Niyə gedir? Bilinməz... Qoca Dadon dizlərinin ağrısını unutmaq üçün onları quma basdırardı. İstilik canına elə yayılardı ki... Canı qızışardı. Başının üzərində iki qara qul çətir tutardı daima. Günəş yalnız dizlərini isidərdi Dadonun. Qocalıq pis şeydi. İnsanın içinə çöküncə yaşı bilinməz. Bir də elə bir qoca ruhlu cavan görərsən ki, öz halına baxıb şükr edərsən. Dadonun cavan ruhu var idi. O, şeirlər yazıb, nəğmələr qoşardı. Misir əkinçiləri əməklərinin yüngül olması üçün zümzümə edərdilər onları. Gizlicə. Asta, çox asta. Çünki ruhu oxşayan ilahi nəğmələr qara kütlə üçün nəzərdə tutulmamışdı. Bu nəğmələrə fironlar qulaq asmalı, bu kəlmələri fironlar eşitməliydi. Dadonun nə az, nə çox, yüz əlli yaşı var idi. Dərd ortağı kahin babası idi. Kahin qocanın əldən düşməsinə baxmayaraq, hələ də ağlı üzərində idi. O, məbəddə fironların dəfninə hazırlıq işinə baxar, onları mumyalayardı. Bütün bu işləri elə zövqlə edərdi ki... Hətta mumyalamanın yetmiş günü bitənə qədər məbəddən çölə bir addım belə atmaz, çörəyini, suyunu orada nuş edərdi. Bir zamanlar sarayın ən adlı‐sanlı adamlarından biri idi. Exnatonun qəlb sirdaşı indi onun ölümündən sonra nədənsə məbəddə yaşamağı qərarlaşdırmışdı. İşi çətin, ürəyi isə dolu idi. Bu illər ərzində susmağı öyrənmişdi. İçində qocalıb, büzüşmüş ürəyi “hələ yaşa, zaman yetincə gedəcəksən”, deyirdi. Zadəganlar ölümlərindən öncə mumyalanmasını kahinin tərəfindən olunmasını vəsiyyət edərdilər. Qədim misirlilər cəsədin ürəyinə to xun ‐ mazdılar. Daha doğrusu, ürəyi gipslə bərkidib yenidən sinədə yerləşdirərdilər. Ürək gipsə alışana qədər cəsədləri günəş altında qurudar, Aylıq ədəbiyyat dərgisi 87
Dekabr 2015
bədənin rütubətinin tamamilə yox olmasını gözləyərdilər. Sonra isə ənənəvi işlər: On beş gün ərzində sarğı ilə cəsədi sarımaq, balzamlamaq və ətirləmək. Göz oyuqlarının yerinə qiymətli daşlar yerləşdirər, kişiləri qırmızı, qadınları isə sarı rənglə boyayardılar. Vaxtilə dirilik rəngi sayılan və ölülərin üzünə çəkilən yaşıl boya sonralar qızıl maskalarla əvəzlənmişdi. Bir gün... Misir üzərinə bəla gəldi. Gənc Tutenxamonun ölüm xəbəri keşişlər arasında yayıldı. Ölkəni çaxnaşmaya salmamaqdan ötrü xəbəri kütlədən gizlətmək lazım idi. Bu müddət ərzində onun şərəfinə tikilən ehramda tamamlama işləri gedirdi. Rəssamlar, nəqqaşlar öz əməklərini sərf edərək gənc Tutenxamon üçün yatacaq, duracaq hazırlayırdılar. Fironun ölüm xəbərini çox gizlətmək mümkün olmadı. Hakimiyyət uğrunda mübarizənin kəskinləşməməsindən istifadə edib mərhumu öz adına, sanına layiq dəfn etmək lazım idi. Saray dəfnetmə ritualını həyata keçirmək üçün tam hazır vəziyyətdə idi. Qızıl kəcavədə uzadılan gənc fironun üzərinə bəyaz örtük çəkmişdilər. Sarayda qəribə bir sükut və ağırlıq var idi. Sıra ilə düzülmüş qullar fironun tabutunu çiyinləri üzərində qayığa tərəf apardılar. Nil onu gözləyirdi. Geyiniləcək paltarları ‐ silahları, atı onun yanında ‐ sərdabədə gömüləcəkdi. Exnaton ‐ Tutenxamonun atası. Exnaton çox gənc evlənmişdi. Onun hakimiyyətə gəlişi yeni dövrün başlanğıcı idi. Çünki o, yeni dini islahatlar, dəyişikliklər gətirmişdi Misir üçün. Minilliklər boyu çoxallahlığa sitayiş edən əhali indi Exnatonun əmri ilə Atona səcdə etməli idi. Doğrudur, gözdən pərdə asmaq üçün hakimiyyətə gəldiyi ilk dövrlərdə Fiv allahı Amona sitayiş edirdi, amma bir müddət sonra Aton allahına sitayiş etmə kultunu gətirdi və ona tapınmanı vacib saydı. Aton hamının allahı olmalı idi. Bütün saray əhli, keşişlər ona nifrət edirdilər. Tayfa başçıları, kahinlər bunu qəbul edə bilmirdi. Necə yəni? Rəiyyətlə ağaların eyni Allahımı olsun? Yox, mənim Allahım dəbdəbə sevir, o murdar əkinçinin Allahı isə özü kimi palçıqlı və çirklidir, deyirdilər... Exnaton gətirdiyi dinə balaca bir əlavə də etdi. Әslində, bu əlavə onun bacısına doğan eşqindən qaynaqlanırdı. Bunu bir Exnaton bilirdi, bir də evinin küncündə olan bütü. İnandığı Atonun ruhunu özündə daşıyan bütü. O büt ki, gənc Exnatonun sirlərinin ortağı idi. O büt ki, ölü doğulan övladlarını görmüşdü. O büt ki, Exnatonun yeni arzularının reallaşması xatirinə qızıla bürünmüşdü. Uzun müddət övladının olmamasını kahinlər Allahların onu qarğıması ilə əlaqə ‐ lən dirirdilər. Exnaton sarsılmış vəziy yətdə dolaşırdı sarayının içində. Varisinin olma ‐ masına yas tuturdu. O, döyüşlərə həvəssiz gedirdi, həvəssiz dönürdü xanımının yanına. Bəzən daxilində ‐ “bəlkə, həqiqətən Ra Amon məni cəzalandırıb”, ‐ deyə düşünürdü. Yoldaşına yaxınlaşmayan Exnaton başqa kənizlərlə könül əyləndirirdi. Firon könlünü ovlamaq elə də asan məsələ deyildi. Sarayda məhz bunun üçün hazırlanan, müəyyən qaydalar çərçivəsində böyüyən, tərbiyələnən qızlar var idi. Onlar Exnatonun bir baxışı ilə onun ağuşuna atılmağa hazır idilər. Həddindən artıq incə və həssas davranardılar hökmdarları ilə. Aylıq ədəbiyyat dərgisi 88
Dekabr 2015
Yüklə 0,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|