Nəzarət Departamenti-PY/TMM təlimi
Sanksiyalar və aktivlərin dondurulması – Çalışma
2010-cu ilin avqust ayında biz Royal Bank of Scotland-ı (RBS) maliyyə sanksiyalarının pozulmasının
qarşısının alınması üçün nəzərdə tutulan sistem və nəzarətlərdəki qüsurlara görə 5.6
mln funt sterlinq
məbləğində cərimələdik.
·
·
·
RBS müştərilərini – və onların etdikləri və aldıqları ödənişləri – sanksiyalar siyahısı ilə adekvat
şəkildə tutuşdura bilməmiş və bununla da bunun sanksiyalaşdırılmış insan və təşkilatlara və insan
və təşkilatlardan ödənişlərə rəvac verə bilmə riskinə səbəb olmuşdur.
Bank, məs, müştərilərinin funt sterlinq, yaxud avto ilə beynəlxalq ödənişlərini yoxlamamışdır.
O, həmçinin “yanlış uyğunluq” proqram təminatının effektivliyini təmin edə bilməmiş və, bir çox
hallarda, müştəri şirkətlərin və benefisiar mülkiyyətçilərinin adlarını skrininq etməmişdir.
YAXŞI təcrübələrə dair nümunələr
PİS təcrübələrə dair nümunələr
63
Nəzarət Departamenti-PY/TMM Təlimi
İzahlı lüğət
A
Hesab Monitorinq Orderi
Birləşmiş Krallıq və bəzi digər ölkələrdə dövlət orqanının maliyyə institutundan müəyyən zaman
kəsiyində şübhəli hesaba dair tranzaksiya informasiyasının təmin edilməsini tələb edən sənəd.
Affidavit
Məhkəmə məmuru, notarius, yaxud digər səlahiyyətli şəxs qarşısında andla verilən yazılı bəyanat. Bir qayda
olaraq axtarış, həbs qəti imkan tədbiri yaxud müsadirənin tətbiqi üçün faktiki əsas kimi istifadə olunur.
Alternativ Köçürmə Sistemi (AKS)
Xəlvəti bankçılıq, yaxud qeyri-formal dəyər transferi sistemləri. Çox vaxt Yaxın Şərq, Afrika, yaxud
Asiyadan olan etnik qruplarla əlaqəlidir və bir qayda olaraq formal bankçılıq
sistemindən kənar ölkələr
arasında dəyər transferini əhatə edir. Digər ölkədə müvafiq biznes əlaqəsi olan mal satan adi mağaza köçürmə
müəssisəsi ola bilər. Adətən valyuta fiziki olaraq hərəkət etdirilmir və verifikasiya və uçotla bağlı formallıq
olmur. Pul köçürməsi borc hesab vərəqəsi, kuryerlər, məktub, yaxud fakslar vasitəsilə kodlaşdırılmış
informasiya ilə həyata keçirilir. Üzərində müəyyən edilməsi mümkün olmayan rəqəm olan demək olar ki,
istənilən sənəd digər ölkədə dəyərlilərin götürülməsi üçün istifadə edilə bilər. Ölkədən asılı olaraq
sistemlərə fərqli adlarla istinad edilir: Hawala (“dəyişmək”, yaxud “transformasiya” anlamını verən ərəb
sözü), Hundi (Hindi dilində “toplamaq” deməkdir), Chiti banking (sistemin fəaliyyət tərzinə istinad edir),
Chop Shop Banking (Çin) və Poey Kuan (Tailand).
Pulların Yuyulması ilə mübarizə sahəsində beynəlxalq məlumatlar bazası (PYMBM)
Pulların yuyulması ilə mübarizə qanun və qaydalarının, o cümlədən pulların yuyulmasına nəzarət
tədbirlərinin iki sinfinin – daxili qanunlar və beynəlxalq əməkdaşlıq – təhlilini, habelə milli kontaktlar və
səlahiyyətli orqanlara dair informasiyanı özündə ehtiva edən toplu. PYMBM təhlükəsizdir, müxtəlif dillərdə
təqdim edilir və yurisdiksiyalar arası araşdırmalar aparan hüquq-mühafizə orqanları üçün mühüm istinad
alətidir.
64
Nəzarət Departamenti-PY/TMM Təlimi
İzahlı lüğət
Çirkli pulların yuyulması ilə mübarizə proqramına, ən azı, aşağıdakılar daxil edilməlidir:
1.
2.
3.
4.
Yazılı daxili siyasətlər, prosedurlar və nəzarətlər;
Təhkim edilmiş PYM uyğunluq mütəxəssisi;
Əməkdaşların davamlı təlimləndirilməsi; və
Proqramı testləşdirmək üçün müstəqil yoxlama.
Həbs orderi
Hüquq-mühafizə orqanının zabitinə bu və ya digər şəxsi saxlamaq və həbs etmək və onlara şikayətə cavab
vermək, yaxud başqa şəkildə məhkəməyə gəlməyi tələb etmək səlahiyyəti verən məhkəmə orderi.
Pulların yuyulması ilə mübarizə üzrə Asiya/Sakit Okean hövzəsi Qrupu (ASQ)
Maliyyə Tədbirləri üzrə İşçi Qrupu – FATF tipli regional qurum, Asiya/Sakit okean hövzəsi ölkələrinin
yurisdiksiyalarından ibarətdir.
Aktivlər üzrə menecer
Müəssisənin investisiya proqramını yönləndirmək üçün şirkət yaxud trast tərəfindən yazılı müqavilə ilə
təyin edilmiş şəxs. Proqram tam diskresionar hesab ola bilər, yaxud müqavilə ona məhdudiyyətlər qoya bilər.
Aktivlər üzrə menecerə ödənilən haqqlar əldə edilən fəaliyyət, ticarət komissiyaları, yaxud onun rəhbərliyi
altında olan daşınmaz əmlakın qiymətləndirilməsinin müəyyən faiziə əsasında ola bilər. Yüksək haqqları və
mülkiyyəti, yaxud benefisiarlarla yaxın əlaqələr aktivlər üzrə meneceri qeyri-adi fəaliyyətlə bağlı hesabat
vermək borcu və müştəri qarşısında fidusiar borc arasında qalmaqla potensial ziddiyyətə məruz qoya bilər.
Aktivlərin qorunması
Bu və ya digər şəxsə qarşı iddia irəli sürüldüyü təqdirdə, aktivlərin daha az həssas olmasını təmin etmək
məqsədilə aktivlərin hansı şəkildə saxlanıldığının yenidən təşkilatlandırılmasını özündə ehtiva edən proses.
Aktivlərin qorunması habelə aktivləri digər yurisdiksiyalarda vergi tətbiq edilməsindən qorumaq
məqsədilə vergi planlaşdırıcıları tərəfindən istifadə edilən termindir.
Aktivlərin qorunması Trastları (AQT)
Əsas məqsədi bir kəsin var-dövlətinin kreditorlardan mühafizə və müdafiə edilməsi olmaqla adətən ofşor
olaraq yaradılan (yəni yerləşdirilən) geri çağırıla bilməyən trastın xüsusi forması. Aktiv üzərində hüquq
himayəçi adlanan şəxsə ötürülür. Ümumiyyətlə AQT-lərdən aktivlərin müdafiəsi üçün istifadə edilir və
adətən vergi baxımından neytral olur. Onların son funksiyası benefisiarları nəzərdə tutmaqdan ibarətdir.
Bəzi proponentlərə görə, AQT-lər xarici qəyyumlara ABŞ məhkəmə orderlərinə məhəl qoymamaq və
trastın aktivlərinə təhlükə törədən hüquqi hərəkətə cavab olaraq sadəcə olaraq məsuliyyəti digər yurisdik-
siyaya ötürmək imkanı verir (bunlara “uçan trastlar” da deyilir).
65