__________________________________________
383
təbrik etdim. Gürcüstanla Azərbaycan arasında çox gözəl
dostluq, əməkdaşlıq əlaqələri vardır. Bizim xalqlarımız əsrlər
boyu dostluq ediblər. İndi müstəqil dövlətlər kimi, Cənubi
Qafqazda olan müstəqil dövlətlər kimi, Gürcüstanla
Azərbaycanın əlaqələri, hesab edirəm ki, nümunə ola bilər.
Xüsusən son vaxtlar Xəzər dənizinin enerji ehtiyatlarından
istifadə olunması üçün, yəni sizə söylədiyim müqavilənin
həyata keçirilməsi üçün Bakıdan Gürcüstan ərazisi ilə Qara
dənizdəki Supsa limanına neft kəmərinin çəkilməsi və
Azərbaycandan Türkiyəyə nəzərdə tutulan Bakı-Ceyhan neft
kəmərinin Gürcüstandan çəkilməsi - bunlar hamısı bizim
Gürcüstanla nə qədər sıx əməkdaşlıq etdiyimizi göstərir. Biz
arzu edirik ki, təkcə Gürcüstanla Azərbaycan arasında yox,
bütün Cənubi Qafqaz ölkələri arasında sülh olsun,
mehribanlıq olsun, əməkdaşlıq olsun.
Sizin Avropa Şurasının parlamentlər vasitəsilə Cənubi
Qafqaz ölkələrində, onların arasında bir-birinə munasibət, inam
yaranması üçün apardığınız tədbirlər də, şübhəsiz ki,
əhəmiyyətlidir. Biz bu tədbirlərin - mart ayında üç ölkənin, yəni
Gürcüstan, Ermənistan və Azərbaycanın parlamentləri
sədrlərinin Fransada sizin rəhbərliyiniz altında keçirilən
görüşünün, sonra Tbilisidəki görüşünün məhz Ermənistan -
Azərbaycan münaqişəsinin sülh yolu ilə həll olunması nəqsədi
daşıdığını əsas götürürük.
Bizim başqa problemlərimiz də çoxdur. Onların hamısını
danışsam gərək biz bir neçə saat söhbət edək. Ancaq mən əsas
problem haqqında sizə dedim və sizi əmin edirəm ki, əgər bu
əsas problem həll olunsa, sülh yaransa qalan problemlərin
hamısı - həm daxili, həm xarici problemlər daha asanlıqla həll
oluna bilər. Ona görə mən sizə müraciət edirəm ki, siz və
ümumiyyətlə, Avropa Şurası Cənubi Qafqazda tam sülhün,
əmin-amanlığın, ədalətli sülhün yaranmasına bundan sonra da
çalışasınız və bizə kömək edəsiniz.
__________________________________________
384
Bəlkə siz mənim bu sözlərimi dinləməkdən yoruldunuz.
Ancaq mən sizin sualınıza cavab olaraq bunları deyirəm.
Rassel - Conston: Cənab prezident, həqiqətən mən
verdiyiniz geniş şərhə görə Sizə çox minnətdaram. Siz dünyanın
müxtəlif ölkələrindən burada işləyən, Azərbaycanın iqtisadi
inkişafında iştirak edən neft şirkətlərinin, o cümlədən «Bi-
Pi»nin adını çəkdiniz. Əlbəttə, ilk əvvəl deməliyəm ki, mən
özüm böyük britaniyalı - şotlandiyalıyam.
Cənab prezident, artıq yeddi aydır ki, Avropa Şurasının
Parlament Assambleyasına sədr seçilmişəm və bu müddət
ərzində çalışmışam unudum ki, britaniyalıyam, şotlandiyalıyam.
Çalışıram tam avropalı kimi hərəkət edim, yəni 41 Avropa
ölkəsi üçün işləyim. Biz üzv olan hər ölkənin nümayəndələri ilə
görüşərkən, söhbət edərkən çalışırıq bunu əsas tutub onlara
deyək ki, bilirik, sizin ölkənizin milli maraqları vardır. Lakin biz
həmin milli maraqları adlamağa, onlardan daha irəli getməyə
çalışırıq. İstəyirik ümumi maraqlar, dəyərlər üçün işləyək ki, hər
bir ölkə buradan öz xeyrini götürə bilsin.
Cənab prezident, Sizə minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm
ki, özünüzün də dediyiniz kimi, bu çətin, ağrılı problemin
öhdəsindən gəlməyə çalışırsınız. Əlinizdən gələni edirsiniz ki,
bu problemi həll edəsiniz. Əlbəttə, mən bu gün Dağlıq Qarabağ
münaqişəsinin nəticəsi kimi qaçqın düşmüş insanları gördüm.
Onların vəziyyəti, şəraiti həqiqətən çox çətindir. Sadəcə olaraq,
bizim bu gün çalışdığımız xüsusilə müstəsna çətinliklər dövrünü
unutdurmaqdan, azərbaycanlıları və erməniləri sivil yolla bir-
biri ilə söhbət etməyə, razılığa gəlməyə dəvət etməkdən
ibarətdir.
Mən Tbilisidə olan görüşlərin birini müşahidə edirdim.
Orada, düzü, Gürcüstan nümayəndələri azlıq təşkil edirdilər.
Əsasən Ermənistan və Azərbaycan nümayəndələri öz aralarında
söhbət aparırdılar. Onlar insan hüquqlarının tətbiq
__________________________________________
385
olunmasının nəzəri cəhəti haqqında deyil, praktiki həlli
haqqında söhbət edirdilər. Yəni, aydındır ki, nəzəriyyədən
praktikaya keçdikdə yerlərdə həm məhkəmənin, həm polisin işi
nəzərə alınmalıdır.
Hazırda bizim işimiz ondan ibarətdir ki, aydın məsələdir.
Dağlıq Qarabağ problemi Sizinlə Koçaryanın danışıqlarından
sonra öz həllini tapacaqdır. Hər iki ölkənin baş nazirləri razılığa
gələcəklər və yaxud da xarici işlər nazirləri öz aralarında razılıq
əldə edəcəklər. Eyni zamanda Minsk qrupu bu işə yeni bir
məqam gətirəcək və bu məsələnin həll olunmasına yardım
edəcəkdir.
Lakin bütün bu müddət ərzində biz boş qalmırıq, öz işimizi
davam etdiririk. İki ölkənin parlamentləri arasında görüşlərin
keçirilməsinə əlimizdən gələn köməyi edirik. Yəni aydın
məsələdir ki, siz razılığa gəldikdən sonra istər-istəməz bu razılıq
hər iki ölkənin parlamentləri tərəfindən ratifikasiyadan
keçməlidir. Bizim də əsas məqsədimiz ondan ibarətdir ki,
parlamentlər bütün bu müddət ərzində bir-birinə düşmən kimi
baxmasınlar, əməkdaşlığa indidən başlasınlar.
Cənab prezident, sonda isə Sizə başqa bir sual vermək
istərdim. Əlbəttə, Siz özünüz qərara alacaqsınız ki, bu suala
cavabı mətbuat nümayəndələri burada ola-ola verəsiniz, yoxsa
onlarsız. Məlumdur ki, bu məsələ hazırda həm Yerevanda, həm
Tbilisidə, həm də Bakıda böyük narahatlıq doğurur. Bu məsələ
eləcə də ətraf regionda narahatlıq doğurur, bütün keçmiş SSRİ
ərazisində və həmçinin Avropada bu məsələdən çox
narahatdırlar. Açığın desəm, mən heç bilmirəm ki, bu məsələnin
həllinə biz Avropa Şurası kimi və yaxud elə ATƏT-in özü necə
yardım edə bilər. Mən Dağıstanda olan hadisələri, oradakı
məsələləri nəzərdə tuturam. İstəyirəm ki, Siz buna öz
münamilbtinizi bildirəsiniz. Çünki məlumdur ki, bu hadisələr
bütün əraziyə öz təsirini göstərir. Xüsusilə də bu məsələlərdən
sonra Rusiya ərazisində olan bomba partlayışları hamımızı
narahat
Dostları ilə paylaş: |