Microsoft Word zamanin sinagi-26. 10. 16. doc
Yüklə 2,49 Kb. Pdf görüntüsü
|
B u l u d x a n X ə l i l o v 66 Həyat əbədi olmadığı kimi gözəllik də əbədi deyil Hər bir gözəlliyin sonu qorxudur. Məsələn, gözəl olan nəsə əbədi deyildir. Həmin gözəllik tez-gec öz gözəlliyini itirir. Hər bir xoşbəxtlik də əbədi deyildir. Həmin xoşbəxtlik dəyişə bilər. Gözəl olan bir qızın gö- zəlliyi qocalanda itir, dəyişir. Beləliklə, gözəllik özü ilə sonda qorxu gətirir. Həyat əbədi olmadığı kimi, gözəllik də əbədi deyil- dir. Xoşbəxtlik də əbədi deyildir. Onun da sonunda bir qorxu vardır. Həyatın iki tərəfi həmişə var: gözəllik– qorxu, xoşbəxtlik – qorxu, sevinc – qorxu və s. Görün dünya yaranandan indiyə qədər nə qədər gözəllər olub. İndiyə qədər nə qədər xoşbəxtlər olub. İn- diyə qədər nə qədər sevinənlər, sevənlər olub. Onların heç biri indi dünyada yoxdur. Torpağın altında saysız-he- sabsız gözəllər, xoşbəxtlər, sevinənlər, sevənlər yatır. Torpaq üçün onların gözəlliyi və xoşbəxtliyi, sevdikləri və sevildikləri əhəmiyyətli deyil. Bəlkə də, torpaq həm də ona görə müqəddəsdir ki, onun altında çoxlu gözəllər, xoşbəxtlər, sevənlər, sevilənlər, qiymətli insanlar yatır. XX əsr alman ədəbiyyatının görkəmli nümayəndə- si, Nobel mükafatı laureatı Herman Hessenin “Knulp” Z a m a n ı n s ı n a ğ ı n d a n k e ç ə n l ə r . . . 67 povestində oxuyuruq: “Bir də ki... fikir ver, tez-tez öz- özümə deyirəm: dünyada ən gözəl, ən qəşəng bir şey var- sa, o da şiv, sarışın, ucaboy qızdır. Ancaq bu da düz de- yil, həyatda görürsən ki, qaraşın qız daha gözəldir. Hər- dən də tam ayrı fikirdə oluram. Bir də baxırsan, dünyanın ən gözəl- göyçək şeyi mənim üçün dönüb oldu göylərdə azadca süzən qəşəng bir quş. Bir az keçmiş, qanadları üstündə qırmızı xallar olan ağ kəpənək, ya da axşamüstü buludları al qana boyayan, par-par parıldayan, lakin adamın gözlərini qamaşdırmayan, yerə - göyə sevinc, məsumluq bəxş edən adicə günəş şüası qədər heç nə məni məftun etmir. – Doğrudur, Knulp. İnsanın xoş saatlarında gördüyü hər şey ona gözəl görünür. – Elədir. Ancaq mənim bir fikrim də var. Məncə, gözəl o şeydir ki, onda məmnunluqla yanaşı nisgil də, qorxu da var. – Hə, necə ki? – Lap tutaq ki, belə: əgər bilməsən ki, hər hansı bir dünya gözəlinin də vaxtı çatacaq, qocalıb dünyadan kö- çəcək, bəlkə də, onun gözəlliyini duymazsan. Gözəl olan şey əbədiliyə qovuşa bilsəydi, ürəkdən sevinərdim. Am- ma o zaman mən ona gözucu baxıb düşünərdim ki, bunu sən istədiyin vaxt görə bilərsən, bu gün olmasa da, olar. Əksinə, ötəri, dəyişkən, gəldi-gedər şeylərə daha çox baxıram, baxdıqca da təkcə zövq almır, həm də yanıram. – Dayan görək! B u l u d x a n X ə l i l o v 68 – Ona görə də atəşfəşanlıqdan gözəl heç nə tanımı- ram. Göylü, yaşıllı cınqı halqalanıb göyə sıçrayır, xırdaca bir qövs cızıb qaranlıqda sönür. Gözəllik bax buna deyərəm! Ona baxanda səni həm sevinc, həm qorxu hissi bürüyür: qorxursan ki, indicə sönəcək. Əslində, belə də olmalıdır, gözəlliyi də orasındadır ki, ömürləri gödəkdir. Yoxsa yox? – Hə, hə, ancaq bunu hər şeyə şamil etmək olmaz. – Niyə? – Məsələn, deyək ki, iki nəfərin bir-birindən xoşu gəlir, sonra da evlənirlər, ya da ikisi bir-biri ilə dost olur. Bax bu, ona görə gözəldir ki, ömrü uzundur, hələ sonu yaxınlaşmayıb. Knulp diqqətlə mənə baxdı, sonra zil qara kipriklərini çıppıldadıb fikirli- fikirli dedi: – Razıyam. Ancaq hər şey kimi onun da sonu var. Ortadan dostluğa, sevgiyə xələl gətirən çox zibil çıxır. – Haqlısan. Bu əngəllər üzə çıxana qədər onun haqqında düşünən olmur axı. – Bilmirəm... Bəri bax, eşidirsən, ömrümdə iki dəfə vurulmuşam. Özü də yalandan yox ha. Hər ikisində də demişəm ki, həmişəlikdir, yalnız ölüm bunu qıra bilər, ancaq hər ikisində də qırılıb, mənsə hələ sağam. Elimdə - obamda bir dostum da vardı, ömrümdə ağlıma gəlməzdi ki, bir-birimizdən ayrılarıq, amma ayrıldıq. Özü də lap Z a m a n ı n s ı n a ğ ı n d a n k e ç ə n l ə r . . . 69 çoxdan ayrıldıq” (Herman Hesse. Seçilmiş əsərləri. Bakı, “Şərq – Qərb”, 2010, s.261-262). Gəlin fikirləşək: mənim üçün gözəllik nədir? Eləcə də sənin üçün nədir? Ya da o, gözəlliyə necə baxır, onu necə qiymətləndirir? Bizim hər birimiz gözəllik haqqında hansı fikirdəyik? Axı, çoxlarına çirkin görünən başqa birisinə gözəl görünür. Hər göz, hər baxış gözəlliyi eyni dərəcədə qiymətləndirmir. Elə gözlər, elə baxışlar var ki, onlar gördükləri hər bir şeydə gözəllik axtarırlar. Ancaq bunun əksinə olanlar da var... Gözəlliyin də, xoşbəxtliyin də nisbi olduğunu fikir- ləşənlər azdır. Hər bir gözəlliyin və xoşbəxtliyin arxa- sında nisgilin və qorxunun dayandığını duyanlar da çox deyil. Heç fikirləşirikmi: bu gün olan gözəllik və xoş- bəxtlik sabah olmaya bilər? Sabah xoşbəxtliyin və gözəl- liyin sonu çatacağını düşünürükmü? Bu gün gözəl kimi qəbul etdiklərimizin və xoşbəxt saydıqlarımızın ömrü çox qısadır. Məhz bu gəlimli- gedimli dünyada gözəlliyin də, xoşbəxtliyin də ömrü qısadır, gödəkdir və sonu olandır. Hər şeyin sonu olduğu kimi, onun da sonu vardır. Hər şeyin sonunu fikirləşənlər gözəlliyi də, xoşbəxtliyi də daha düzgün qiymətləndirir, onun qədrini bilirlər. Ancaq bu barədə düşünənlər az olur və həmişə də az olacaqdır. Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatçısı Aleksandr İsa- yeviç Soljenitsın 1975-ci ildə Nobel mükafatını aldıqda geniş nitq söyləmişdir. Onun nitqində belə bir məqam Yüklə 2,49 Kb. Dostları ilə paylaş:
|