• MƏl umat kitabçasi handbuch



Yüklə 0,92 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə20/33
tarix06.05.2018
ölçüsü0,92 Mb.
#42984
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   33

50

Handbuch | Vernetzt für Nachhaltigkeit

BILDUNG FÜR 

NACHHALTIGE 

ENTWICKLUNG 

KONKRET 

PATI RAMISHVILI

CLIL UND NACHHALTIGKEIT

CLIL (Content and Language Integrated Learning) oder 

integriertes Sprachenlernen gewinnt in Europa im Kontext 

des Fremdsprachenlernens immer mehr an Bedeutung. 

Das Goethe-Institut Georgien veranstaltet in diesem Zu-

sammenhang seit vielen Jahren Fortbildungen zu diesem 

Thema. Eine gute Fortsetzung dieses Engagements ist das 

Projekt „Vernetzt für Nachhaltigkeit“. 

Der Begriff CLIL beschreibt das integrierte Lernen von Spra-

che und Inhalt. Nach dem CLIL Prinzip wird die Fremdsprache 

als Medium zur Vermittlung der Fachinhalte im Unterricht 

eingesetzt. Zum Beispiel die Inhalte eines Sachfaches wie Bio-

logie, Geografi e, Kunst etc. Durch die Vermittlung der Inhalte 

wird nicht nur das Wissen konstruiert, sondern es werden 

auch verschiedene Bedeutungen erschlossen. Dies bedeutet, 

dass im Unterricht, der nach dem CLIL Prinzip geplant ist, 

immer zwei Ziele angestrebt werden: Ein Ziel bezieht sich auf 

das Fach, und das andere auf die Fremdsprache. 

Gerade dieser Doppelfokus von 

CLIL spielt eine große Rolle bei der 

auf Nachhaltigkeit ausgerichteten 

Bildung. Der Ausgangspunkt einer 

nachhaltigen Entwicklung besteht 

darin, dass die Lernenden gemein-

sam für besseres Leben sorgen. Aber 

was beinhaltet besseres Leben? Um 

die Frage beantworten zu können, 

sollte man Themen wie Ökologie

Ökonomie, Gesellschaft und Kultur 

im Unterricht zur Diskussion stellen. 

Das sind die Themen, die für Schü-

ler/innen interessant sind und zu 

denen sie täglich Bezug haben. Aber 

um zu lernen, wie man ein besseres 

Dasein mitgestalten kann, muss man 

theoretisches Wissen und Fertigkei-

ten miteinander verknüpfen können. 

Die Lernenden sollen ihr Umfeld und 

ihre Umwelt zunächst wahrnehmen, 

dann erforschen, neue Entdeckungen 

machen und die neuen Erkenntnisse 

anwenden, indem sie mit ihren Erkundungen zum besseren 

Leben beitragen. Auf diesem Weg konstruieren sie ihr Wissen 

zu nachhaltigen Themen, erschließen Bedeutungen und 

verwenden die Fremdsprache ganz natürlich. So wird den 

Lernenden die Möglichkeit gegeben, in einer anderen Sprache 

zu denken, sich über die Perspektiven auszutauschen, zu 

forschen, zu entdecken und vielleicht sogar zu verändern.

DAVAMLI VƏ

DAHA YAXŞI 

GƏLƏCƏK ÜÇÜN 

MAARİFLƏNDİRMƏ 

KONKRET


PATİ RAMİŞVİLİ

CLIL VƏ DAVAMLILIQ

CLIL (Content and Language Integrated Learning) və ya in-

teqrə olunmuş dil öyrənmə prosesi Avropada xarici dillərin 

öyrənilməsi mövzusunda günü gündən öz önəmini artırma-

qda davam edir. Bununla bağlı olaraq Gürcüstanın Höte İns-

titutu uzun illərdir bu mövzuda ixtisasartırma proqramları 

təşkil edir. Bu istiqamətdə ən yaxşı işlərdən biri “Davamlı 

və daha yaxşı gələcək üçün birləşək” proyektidir.

CLIL başlığı həm dil, həm də onun məzmununun inteqrə 

şəkildə öyrənilməsini təsvir edir. CLIL prinsiplərinə əsasən xa-

rici dil dərs prosesində hər hansı bir fənnin tədrisi üçün vasitə 

kimi istifadə olunur, məsələn biologiya, coğrafi ya, incəsənət və 

b. kimi. Məzmunun çatdırılması ilə yalnız biliklər formalaşmır, 

həm də müxtəlif biliklər mənimsənilir. Bu o deməkdir ki, CLIL 

prinsipə görə qurulmuş dərsdə hər zaman iki məqsəd qoyulur: 

biri fənnə, digəri xarici dilə aiddir.

CLIL in məhz bu ikili fokusu davam-

lılıq üzərinə qurulmuş maarifl ən-

dirmədə əsas rol oynayır. Davamlı 

inkişafın başlanğıc nöqtəsi budur ki, 

tələbələr daha yaxşı bir gələcəyin 

qayğısını birlikdə çəkirlər. Lakin 

həyatı gözəlləşdirən nədir? Bu suala 

cavab verə bilmək üçün ekologiya, 

iqtisadiyyat, cəmiyyət və mədəniyyət 

kimi mövzular dərs prosesində 

müzakirə edilməlidir. Bu şagirdlər 

üçün maraqlı olan həmçinin gündəlik 

həyatlarında tez-tez qarşılaşdıqları 

mövzulardır. Ancaq daha yaxşı 

bir həyat qurmağı öyrənmək üçün 

onlar bilikləri və bacarıqları bir-biri 

ilə əlaqələndirməyi bacarmalıdır-

lar. Tələbələr öz ətrafl arını və ətraf 

mühiti əvvəlcə mənimsəməli, tədqiq 

etməli, yeni ixtiralar etməli, yeni 

bilikləri tətbiq etməli və bununla 

həyatın yaxşılaşmasına xidmət 

etməlidirlər. Bu yolla onlar davam-

lılıq mövzusunda biliklərini formalaşdırır, nəticələr çıxarır və 

təbii ki, xarici dildən istifadə edirlər. Beləliklə tələbələrə başqa 

bir dildə düşünmək, perspektivləri müzakirə etmək, tədqiqat 

aparmaq, kəşf etmək və hətta nəyisə dəyişmək imkanı verilir.




53

52

Handbuch | Vernetzt für Nachhaltigkeit



Handbuch | Vernetzt für Nachhaltigkeit

LERNEN IN SECHS SCHRITTEN 

Erst wenn man ein Ziel hat, macht es Sinn, einen geeigneten 

Weg zu suchen. Daher ist die Klärung der Ziele, der Kompe-

tenzen, die entwickelt werden sollen, ein erster wichtiger 

Schritt. In der Schule sind wir vertraut mit kognitiven Lern-

zielen. In der Bildung für nachhaltige Entwicklung sind aber 

auch die Gestaltungskompetenzen von großer Bedeutung: 

Lernen die Schüler/innen besser zusammen zu arbeiten? Ist 

Platz für Kreativität? Können sie die Aufgaben aus

verschiedenen Blickwinkeln beurteilen? Die Klärung dieser

Fragen ist wichtig für die Auswahl geeigneter Methoden. Im 

Anschluss wird der Unterricht in sechs Schritten geplant. 



1. Konfrontation mit der Problemstellung

Es braucht für den Beginn eine interessante Frage, eine, die 

Schüler/innen bewegt, sie betrifft, eine, die zum Nachdenken 

auffordert. Wenn Schüler/innen etwa Abfall einsammeln und 

sehen, wie groß die Menge an Materialien ist, die weggewor-

fen werden, entstehen automatisch viele Fragen. Wenn sie ein 

verschmutztes Gewässer sehen, einen aktuellen Artikel zur 

Artenvielfalt lesen oder eine Information darüber erhalten, 

dann entstehen Fragen. Methoden, die neugierig und nach-

denklich machen, sind hier am Platz. 



2. Recherche und Analyse

Die meisten Menschen lösen gerne Rätsel: Es macht Spaß, 

Lösungen zu fi nden, zu recherchieren, nachzufragen. Die in 

der ersten Phase aufgeworfenen Fragen warten auf Antwor-

ten – aber auf solche, die von den Lernenden möglichst selbst 

gefunden werden. Wenn Sie bei einem Rätsel die Lösung 

vorab bekannt geben, macht es keinen Spaß mehr – vor allem 

aber bleibt der Lerneffekt gering. Methoden zur Gruppenar-

beit, zur Themenfi ndung, zur Bewertung von Informationen 

sind hier angebracht. 



3. Intervention 

Anders als mathematische Problemstellungen haben Umwelt-

fragen oder soziale Themen kaum jemals eine eindeutige, 

einfache Lösung. Sind Glasfl aschen umweltfreundlicher als 

Aluminiumdosen? Über diese Frage streiten Expert/innen 

seit vielen Jahren. Lehrer/innen haben die Aufgabe, gezielt 

kritische Fragen einzubringen, den Blick zu erweitern, neue 

Themen einzubringen. Die Lernenden sollen komplexe The-

men adäquat bearbeiten, Interessensgegensätze verstehen, 

sie sollen einfachen Lösungen misstrauen. 



WILLI LINDER

„DAS SALZ IN DER SUPPE“

LERNARRANGEMENTS, METHODEN UND SPIELE FÜR EINE 

BILDUNG FÜR NACHHALTIGE ENTWICKLUNG

Eine Übung, die Begeisterung weckt, ein Spiel, das einen 

Sachverhalt begreifbar macht, eine Gruppenaufgabe, in der 

Zusammenarbeit geübt wird: Methoden sind im Unterricht 

das „Salz in der Suppe“, gerade in der Bildung für nachhalti-

ge Entwicklung. Denn Bildung für nachhaltige Entwicklung 

will nicht nur Wissen vermitteln, sondern für die Natur und 

die Umwelt begeistern, Kreativität fördern und die Fähig-

keit zur Zusammenarbeit stärken. 

All dies kann nicht durch Vorträge allein erreicht werden 

sondern braucht unterschiedliche Zugänge: Einmal for-

schend-entdeckendes Lernen, dann spielerische Zugänge, um 

die Phantasie anzuregen oder Übungen zur Sensibilisierung 

der Wahrnehmung. Methodische Vielfalt ist eine Vorausset-

zung, damit Bildung für nachhaltige Entwicklung gelingt – 

dies hält auch die UNESCO fest. 

Mit Methoden verhält es 

sich aber wie mit dem Salz 

in der Suppe: Falsch einge-

setzt sind sie wenig hilf-

reich, können vom Lernen, 

von den Lernzielen sogar 

ablenken. Sie müssen an die 

Situation, an die Zielgruppe, 

an die Aufgabenstellung 

angepasst werden, sie 

brauchen einen geeigneten 

Rahmen, um ihre Wirkung 

entfalten zu können. Es 

braucht die richtigen Me-

thoden zur richtigen Zeit. 

Die Hochschule für Agrar- und Umweltpädagogik (HAUP) 

und das Goethe-Institut Georgien legen großen Wert auf den 

Einsatz vielfältiger Methoden, daher gibt es auch für die 

Lehrenden eigene Methodensammlungen und Handbücher. 

Sowohl die HAUP, als auch das Goethe-Institut betten die 

Methoden in ein größeres Gesamtprogramm ein. Dabei stehen 

immer die Lernenden, ihre Bedürfnisse, Interessen und Ziele 

im Mittelpunkt. Ziel ist es, die Lernenden zur Selbsttätigkeit 

zu ermutigen und sie dabei zu unterstützen. Der nachste-

hende Leitfaden wurde im Rahmen der „Grünen Pädagogik“ 

entwickelt. Er soll als Unterstützung bei der Entwicklung 

von Lernsettings dienen und einen langfristigen Lernerfolg 

sicherstellen. 



ALTI ADDIMDA ÖYRƏNMƏK

Yalnız məqsəd olduqdan sonra ona uyğun yolu axtarmağın 

mənası vardır. Buna görə məqsədin aydınlaşdırılması və 

inkişaf edilməli olan bacarıqlar ilk addımdır. Biz məktəb-

dəki koqnitiv tədris məqsədləri ilə tanışıq. Davamlı inkişaf 

üçün maarifl əndirmədə isə təşkilati bacarıqlar da çox böyük 

önəm kəsb edir: şagirdlər birlikdə işləyərək daha  yaxşı 

öyrənirlərmi? Yaradıcılıq üçün yer varmı? Onlar çalışmaları 

müxtəlif tərəfl ərdən qiymətləndirə bilirlərmi? Bu sualların 

cavablandırılması müvafi q metodun seçilməsi üçün vacibdir. 

Nəhayət dərs 6 addımda planlaşdırılır. 

1. Problem ilə qarşıdurma

Hər şey maraqlı sualla başlamalıdır. Bu sual məktəbliləri 

hərəkətə gətirməli, onlarla bağlı olmalı və onları mülahizə 

yürütməyə təşvik etməlidir. Məktəblilər çox miqdarda tul-

lantılar topladıqda və bunların miqdarının nə qədər çox 

olduğunu gördükdə onlarda avtomatik bir çox suallar yaranır. 

Onlar çirklənmiş su gördükdə, təbiətin müxtəlifl iyinə dair bir 

məqalə oxuduqda və ya bu barədə məlumat əldə etdikdə on-

larda suallar yaranır. Burada məhz maraq oyadan və yenidən 

düşünməyə vadar edən metodların yeri var.



2. Axtarışlar və analizlər

Əksər insanlar böyük məmnuniyyətlə tapmacaları cavab-

landırır: cavabları tapmaq, araşdırmaq, kimlərdənsə soruşmaq 

həzz verir. Birinci mərhələdə qaldırılmış suallar cavablandırıl-

mağı gözləyir - ancaq bunlar mümkün qədər məktəblilərin 

özləri tərəfi ndən verilə biləcək cavablar olmalıdır. Əgər siz 

bir tapmacanın həllini əvvəlcədən bildirsəniz maraq burada 

bitəcək və ən əsası öyrənmə effekti azalmış olacaqdır. Qrup 

şəklində işlər, mövzuların tapılması, məlumatların dəyərləndi-

rilməsinə dair metodlar buraya aiddir. 



3. Müdaxilə

Riyazi problemlərdən fərqli olaraq ətraf mühit və sosial 

baxımdan problemlərin konkret bir həlli yoxdur. Şüşə bu-

tulkalar yoxsa aliminium qablar ekoloji baxımından daha 

az zərərlidir? Bu suallar ətrafında ekspertlər uzun illərdir 

mübahisə edir. Müəllimlərin əsas vəzifəsi bu mövzuda kritik 

suallar qoymaq, horizontu genişləndirmək və yeni mövzular 

gətirməkdir. Tələbələr mürəkkəb mövzuları adekvat şəkildə 

işləməyi bacarmalı, maraqlar arasındakı qarşıdurmanı anla-

malı, sadə həll üsullarına etibar etməməlidirlər.



VİLLİ LİNDER

“SUPDAKI DUZ” EFFEKTİ

MAARİFLƏNDİRMƏ MEXANİZMLƏRİ, METODLARI VƏ 

DAVAMLI MAARİFLƏNDİRMƏ ÜÇÜN OYUNLAR

Həvəs oyadan çalışma, dərs materialının mənimsənilmə-

sini təmin edən oyun, ortaq fəaliyyətin öyrənildiyi qrup 

şəklində iş: tədris prosesində metodlar “supdakı duz” 

kimidir, xüsusilə də davamlı inkişaf naminə maarifl əndirmə 

prosesində. Çünki davamlı inkişaf naminə maarifl əndirmə 

məqsədi yalnız bilik vermək deyil, həmçinin təbiət və ətraf 

mühit üçün həvəsləndirmək, yaradıcı olmağa təşvik etmək 

və ortaq iş görmə qabiliyyətini gücləndirməkdir.

Bütün bunlar yalnız mühazirələrin oxunması ilə mümkün 

deyil, prosesə müxtəlif tərəfl ərdən yanaşmalar vacibdir: 

tədqiq etmək və kəşf etməyə yönəlmiş öyrənmə, təsəvvür 

oyadan oyunlar və ya mənimsənilmənin yüksəldilməsinə 

xidmət edən çalışmalar. Davamlı inkişaf naminə maarifl ən-

dirmənin əldə edilməsi üçün metodik müxtəlifl ik əsas şərt-

lərdən biridir - bunu YUNESCO müəyyən etmişdir.

Metodlarla bağlı vəziyyət supdakı duz kimidir: səhv tətbiq 

edilsə faydalı olmayacaq, hətta 

tədrisdən, tədris məqsədlərindən 

uzaqlaşdıracaqdır. Onlar 

vəziyyətə, informasiyanın çat-

dırılmalı olduğu auditoriyaya, 

tapşırıqlara uyğun olmalıdır. On-

ların öz təsirlərini göstərmələri 

üçün müəyyən bir çərçivəyə 

ehtiyacı var. Düzgün zaman-

da düzgün seçilmiş metodlar 

lazımdır.

Kənd təsərrüfatı və Ekologiya 

İnstitutu (HAUP), həmçinin 

Gürcüstanın Höte İnstitutu 

müxtəlif metodların tətbiqinə 

böyük önəm verir, beləki tədris-

lə məşğul olan şəxslər üçün bəzi metod topluları və məlumat 

kitabçaları mövcuddur. Həm HAUP, həm də Höte İnstitutu 

metodları ümumi bir proqrama daxil edirlər. Bu zaman 

tələbələr, onların ehtiyacları, maraqları və məqsədləri diqqət 

mərkəzində olur. Əsas məqsəd tələbələri sərbəst fəaliyyətə 

təşvik etmək və bu prosesdə onlara dəstək olmaqdır. Sonun-

cu bələdçi “Yaşıl Pedaqogika” ilə bağlı ortaya çıxdı. O, tədris 

mühitinin inkişafına dəstək olacaq və uzunmüddətli tədris 

uğurunu təmin edəcəkdir.




Yüklə 0,92 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   33




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə