Книга переведена и издана заказу фонда поддержки по политики тюркоязычных государств
sarayda olmalı imiş. Bütün divarlar, pəncərələr, mebel
Yüklə 1,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
25 sarayda olmalı imiş. Bütün divarlar, pəncərələr, mebel, qab-qaşıq, hətta evlənənlərin yatağı da buzdan düzəldilir. Rusiyanın hər yerindən gətirilmiş tatarlar, mordoviyalılar, çuvaşlar, neneslər və başqaları milli paltarlarda oxuyub-oynayaraq bütün paytaxta səs salırlar. Toydan sonra isə gecə yarısı evlənənləri buz yatağa uzadırlar. Xüsusi müşahidəçilər zifah gecəsinin lazımi qaydada keçməsinə nəzarət edirdi. Knyaz və kalmık qızı bu sınaqdan uğurla çıxırlar. Növbəti il onların əkiz oğlanları dünyaya gəlir. Yalnız öz maraqlarını güdərək istədiyini edən dar düşüncəli hökmdarların rəhbərliyi altında xalq xoş güzəran görə bilərmi... Daha bir tarixi məlumat. Məlumdu ki, 1731-ci ildə Rusiya imperiyası ilə qazax xalqının qərb hissəsi arasında diplomatik münasibətlər qurulub və müvafi q sənədlər imzalanıb. Kiçik qazax juzunun başçıları, bəyləri və batırları müxtəlif hədiyyələrlə Sank-Peterburqa gedərək imperatrisaya öz ehtiramlarını bildirmək istəyirlər. Anna İoannovna Qazax səhralarının nümayəndələrini qəbul etmək üçün ilkin razılığını verir. Nümayəndə heyəti bir tatar-tərcüməçi tutur və hər gün çarın iqamətgahının kandarına gələrək gözləyir. Amma, günlər, həftələr keçir, lakin çarın qızıl qapıları elçilərin üzünə açılmır. Əyanları növbəti dəfə qızıl-brilyant içində itən Anna İoannovnaya bir-neçə ay yol gələn qazaxların qəbula düşmək istədiklərini deyəndə isə bekarlıqdan üzülən imperatrisa belə cavab verir: “Fövqəladə bir iş meydana çıxıb. Bu səhər holland kralının mənə bağışladığı meymun doğub. Onun balaları elə şirindi ki. Bu qayğılardan mənim lap başım ağrıyır. Buna görə də onları qəbul edə bilmərəm... ” AYTMATOV. ... 2-ci Yekaterinanın hakimiyyəti dövründə Malorusiya (Ukrayna və Krım) Rusiya 26 imperiyasının tərkibinə daxil olur. Ora qubernator imperatrisanın çox yaxın dostu, favorit, knyaz Potyomkin təyin olunur. 1787-ci ildə Malorusiyada əhalinin güzəranı və işlərin necə qurulması ilə tanış olmaq istəyən imperatrisa ora gedir. Nəzərdə tutulmuşdu ki, İmperatrisa yemək və dincəlmək üçün Peterburqla Kiyev arasındakı 76 stansiyada və 35 yaşayış məntəqəsində dayanacaq. Öz əyanları ilə birlikdə əvvəlcədən planlaşdırılmış marşrutla səyahət edən 2-ci Yekaterina Malorusiyadakı yeni təbəələrinin necə varlı, yaxşı yaşadıqlarını, həyatlarından razı olduqlarını görür və buna çox sevinir. Öz hökmdarlarını böyük xoşbəxtliklə qarşılayan, oxuyub-oynayan kütlə, böyük heyvan sürüləri, məhsulla dolu anbarlar bu diyarın qeydinə qalan, gecə- gündüz işləyən qubernatorun əməyinin göstəcisi deyilmi? Amma, Peterburqa qayıdarkən Potyomkinin fırıldağının üstü açılır. Sən demə o, imperatrisanın keçəcəyi kəndlərin sakinlərini hələ bir il əvvəldən geyindirib- keçindirirməyə başlayıb. Bəs saysız-hesabsız sürülər? O, bunun da yolunu tapıb. Bir stansiyada İmperatrisaya göstərilən sürü gecə, 2-ci Yekaterina dincələrkən növbəti stansiyaya aparılırmış. Bəs buğda ilə dolu anbarlar necə? Kisələrin heç birində buğda olmayıb. Onların hamısı qumla doldurulubmuş. Yəqin tarixdə yalnız öz mənafelərini güdən “potyomkinlər” tərəfi ndən aldadılan hökmdarlar çox olub. Bu hadisə isə Rusiya tarixinə “potyomkin kəndləri” adı ilə düşüb. ŞAXANOV. Tarixdən bizə yaxşı məlumdur ki, bir çox hallarda cəmiyyətdə qəddarlığın geniş yayılması və bunun milli faciə səviyyəsinə kimi yüksəlməsində hakimiyyətin böyük rolu olub. Məsələn, Qədim Romadakı qladiator döyüşlərini götürək. Silahlı döyüşçülərin davası əvvəlcə ölən imperatorların xatirəsinə təşkil olunurdu. Sonradan isə bir növ xalq oyunu kimi bütün İtaliyaya yayıldı. 27 Bizim eradan əvvəl 3-cü əsrdən başlayaraq isə ölkədə məxsusi olaraq qladiator döyüşləri üçün indiki ifadələrlə desək, ən müasir texnika və avadanlıqla təchiz edilmiş arena və komplekslər inşa olunurdu. Dəniz döyüşlərinin canlandırılması üçün gəmilər tikilir və minlərlə qullara və əsirlərə silah paylanırdı. At, nizələr və qılınclarla döyüşlərin müxtəlif “janrları” meydana çixaraq inkişaf etməyə başladı. Bu qanlı döyüşlərin miqyası, qəddarlığı və qurbanlarının sayı ildən ilə artmaqla imperatorlardan tutmuş dilənçilərə qədər hamının ağlını əlindən alır və onları öz pərəstişkarına çevirirdi. Qladiator döyüşlərini teatr tamaşası hesab edən İmperator Kaliqula qadınları, qocaları, hətta şikəstləri də arenaya çıxmağa məcbur edirdisə, Klavdiy quru döyüşləri ilə kifayətlənməyərək suda da qırğınlar təşkil edirdi. İmperator Vitelliy öz doğum günü münasibətilə Romanın 265 məhəlləsinin hamısında qladiatorları bir-birini öldürməyə məcbur etmişdi. Tit isə bu “kefi ” 100 günə kimi uzatmışdı. Troyanın hakimiyyəti illərində döyüşlər daha yüksək səviyyəyə qalxdı və 123 gün ərzində 10 min qladiator bir-birinin qarnını cırdı, qollarını və başlarını kəsdi... Yüz minlərlə tamaşaçıya gəldikdə isə, onlar səhərdən axşama kimi bu tamaşadan həzz alır, şənlənir, qalibləri təbrik edir və həlak olanları qınayaraq onların hörmətə layiq olmadıqlarını deyirdilər. Dinc insanların qan içində boğulmasına baxmaqdan həzz almaq – bundan daha idbar bir şey ola bilərmi? Bu qanlı oyunlara aludəlik xəstəliyindən qurtarmaq üçün Roma xalqına ilk əlini uzadan xristian dini oldu. İmperator Böyük Konstantin xaçpərəstliyi qəbul edən kimi ölkə kilsə zənglərinin xoş sədası ilə doldu və insanlar üzlərini yaxşılıq və mərhəmətə doğru çevirdilər. Və burda Yüklə 1,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|